9 oktober 2020
Wanneer we portretfoto's van iemand willen maken is het vinden van de juiste locatie soms best wel een uitdaging. Ik zie veel cursisten daarbij een aantal 'fouten' maken. Ik zet ze even voor je op een rijtje.
Bij het bepalen van de locatie wordt er meer gekeken naar de achtergrond en minder naar het aanwezige licht. Terwijl dat licht meestal belangrijker is voor het slagen van de foto. Het licht is heel bepalend voor de foto. Je lichtkeuze zou dan ook prioriteit moeten hebben op de achtergrond, omdat het aanwezige licht bepaalt hoe het model er uiteindelijk uitziet op de foto.
De achtergrond krijgt in veel foto's een te belangrijke rol, en bij veel foto's zou dat beter niet zo kunnen zijn.
Er zijn verschillende soorten portretfoto's. Wanneer je een portretfoto maakt waarbij het echt gaat om alleen de persoon, bijvoorbeeld voor een profielfoto, dan is het veel beter om een achtergrond minder in beeld mee te laten spelen. Dit betekent dat een achtergrond beter niet heel herkenbaar te zien kan zijn. De achtergrond is dan meer een kleur of sfeer die de foto nog mooier maakt maar die niet afleidt van de persoon die ervoor staat.
De achtergrond heeft wel een belangrijke functie in de foto wanneer het echt iets zegt over de persoon. Bijvoorbeeld wanneer het iets zegt over het werk dat de persoon doet, of waar de persoon heel erg van houdt. Je fotografeert dan eigenlijk de persoon in die bepaalde omgeving en de persoon moet dan in balans zijn met de omgeving. Vaak laat je in zo'n geval ook iets meer zien van de omgeving, zowel in hoeveelheid als in scherpte.
Zo'n zogenaamd omgevingsportret wordt vaak gebruikt in life style fotografie of voor sfeerfoto's voor een website. Bij de gemiddelde profielfoto is het meestal juist mooier om minder achtergrond te laten zien en minder scherp, zodat de aandacht volledig naar de persoon gaat.
Voor het bepalen van de mate waarin de achtergrond zichtbaar is, is het dus belangrijk dat je vooraf bepaalt wat het doel is van de foto.
Er wordt te vaak en te snel gewisseld van plek. Een model wordt dan van hot naar her gestuurd en op elke plek worden er maar één of een paar foto's gemaakt, om vervolgens weer verder te gaan naar het volgende plekje. Om verschillende redenen is dit niet handig om te doen. Ten eerste moet je bij elke plek weer opnieuw de instellingen van je camera perfect maken, en dat duurt vaak even. Je bent op deze manier heel veel met je camera en de techniek bezig en wat minder met je model. Of je bent juist niet genoeg met de techniek bezig waardoor veel foto's net niet de juiste belichting krijgen. Ook kom je door deze manier van werken er vaak achter dat veel plekken toch wat minder mooi qua licht zijn en dan worden die foto's ook wat minder mooi. Daarnaast is het fijn om in een shoot rust in te bouwen, en dat betekent dat je zo nu en dan even een tijdje blijft op één plek. Je model heeft van de tijd om echt even feeling met die plek te krijgen, en je krijgt dan een meer ontspannen model en meerdere gezichten van die persoon te zien op je foto's. Je kunt beter op drie plekken fotograferen die prachtig zijn van licht en achtergrond, dan op 10 plekken waarvan de helft minder mooi is en je daardoor veel minder geslaagde foto's krijgt en veel onrust in je shoot.
Er wordt veel gekozen voor achtergronden die niet mooi zijn en daardoor de foto als geheel een stuk minder mooi maken. Mensen die mij goed kennen, weten wat ik met een coniferen foto bedoel. Mijn cursisten durven ook eigenlijk nooit meer hun model voor de coniferen in hun achtertuin te plaatsen. En dat is heel goed, haha. Ik heb over dit onderwerp eerder een filmpje gemaakt en dat kun je hier bekijken. In dit filmpje komen veel onderwerpen die ik in dit blog vertel ook in beeld, dus is het sowieso goed om het naast deze tekst even te bekijken.
Het model wordt vaak veel te dicht op de achtergrond geplaatst. Zeker wanneer er juist minder aandacht naar de achtergrond uit moet gaan, is het veel beter om de persoon een stuk van de achtergrond af te zetten. Hierdoor wordt de achtergrond vager en komt er ook meer openheid en diepte in het beeld.
Ook wordt er vaak gekozen voor een omgeving waarin uiteindelijk op de foto teveel lagen te zien zijn. Ik benoem dit heel vaak bij het beoordelen van portretfoto's van cursisten. De persoon staat bijvoorbeeld in een weiland of in een bos. Achter het gezicht zie je dan het gras, een slootje, de struikjes achter het slootje, de bomen daar weer achter en de lucht. En wanneer je 'geluk' hebt dan zie je ergens in de verte ook nog wat huizen van de nieuwbouwwijk in de buurt. Je ziet dus de hele omgeving achter het model. Dat je zoveel ziet heeft vaak te maken met de beeldhoek waarin je fotografeert, de afstand tot je model, en het standpunt ten opzichte van het model. Die drie aspecten samen zorgen ervoor dat je vaak te veel achtergrond ziet van een locatie die meestal niet heel mooi is.
Het is voor portretfotografie heel fijn om een aantal plekken in jouw buurt te vinden waarvan je weet dat het licht altijd heel mooi is, en dat de achtergrond de sfeer geeft die past bij jouw foto's en jouw manier van fotograferen. Dit kan echt van alles zijn. Het kan een natuurlijke omgeving zijn, stedelijk, industrieel, strak en modern, echt alles wat jij maar wilt.
Als die locatie maar het licht heeft dat jij graag wilt gebruiken en dat de achtergrond de voor jou juiste sfeer geeft.
Ik heb het grote voorrecht om in de prachtige binnenstad van Zutphen te wonen. Ik word hier omringt door de oudste monumenten, parkjes en de IJssel. Ik kan hier dus alle kanten op. Wanneer ik een voor mij gemiddelde portretfoto maak dan doe ik dat graag met zacht en gelijkmatig licht. Dit is een manier waarbij de huid van iemand mooi zacht overkomt en waarbij de ogen altijd helder zijn. Voor een profielfoto is dit heel geschikt omdat iemand dan op zijn mooist overkomt en heel goed en realistisch in beeld te zien is.
Dit soort plekken vind je bijvoorbeeld in de schaduw van een boom. In de schaduw is het licht vaak zacht en omdat je in een groene omgeving staat komen de bladeren van de bomen vaak als een mooie sfeer op de achtergrond. Wanneer er dan ook nog veel licht door die bladeren schijnt heb je een prachtige locatie gevonden. Je vindt dit vaker in een parkje dan in een bos. Ik wil de bossen in Nederland niet beledigen maar over het algemeen zijn onze bossen niet echt de meest fotogenieke. Er zijn vaak dunne sprietige boompjes die dicht op elkaar staan, geen licht doorlaten en vaak een groene waas geven op het model en ook een te lange sluitertijd, omdat het gewoon een beetje donker is. Een wat meer open park met grote bomen geeft meer mogelijkheden en betere omstandigheden. Ga je toch in een bos, zoek dan de plekken waar het iets meer open is en de bomen wat mooier zijn.
Els in zacht licht onder een boom Sophie in een steegje met zacht licht
Ook vind je het in de schaduw van een gebouw, een muur of een steegje. Steegjes hebben vaak geen direct zonlicht maar wel veel schaduw. Wanneer je in de lengte richting van het steegje fotografeert heb je de muren ook nog eens mooi als achtergrond.
Mijn meest favoriete plek in Zutphen is onder de poort van de Drogenaps toren. Een eeuwenoude toren waar je in gedachten de bewoners met paard en wagen onderdoor ziet gaan. In de steeg naar de toren toe zie je ook letterlijk de slijtage van de wielen van de wagens omdat het steegje eigenlijk net niet breed genoeg van om doorheen te gaan.
Zonneke en cursisten onder de mooie Drogenapstoren
Wanneer ik een model onder de poort zet, net ver genoeg om geen direct invallend licht uit de lucht meer te hebben op het gezicht, maar net in de schaduw van de poort, dan heb ik daar altijd het meest zachte en mooie licht denkbaar. En omdat de poort van binnen heel mooi en donker is, krijg ik een prachtige en sfeervolle achtergrond.
Nienke, Nina en Zonneke onder de Drogenapstoren
Nu weet ik natuurlijk heel goed dat niet iedereen gezegend is met zo'n mooie plek. Wanneer je ergens in een nieuwbouwwijk woont dan zijn daar geen eeuwenoude muren en torens. Maar er zijn wel degelijk plekken waar je dit soort licht kunt vinden en een zelfde soort sfeer, zonder dat je nu precies ziet wat er op de achtergrond is. Die steegjes zijn overal, dus die moet je kunnen vinden. En die poort, wat dacht je van een fietstunnel? Ook daar kun je het model aan het begin van de tunnel neerzetten waarbij het nog wel licht genoeg is, maar net in de schaduw van de tunnel. De rest van de tunnel op de achtergrond zorgt voor een donkere achtergrond waardoor je helemaal niet hoeft te zien dat het een tunnel is.
Omdat ik van zacht licht houd ben ik altijd op zoek naar dit soort plekken. Dus ook wanneer ik fotografeer op een locatie die ik minder goed ken, zijn mijn ogen altijd op zoek naar dit soort situaties. Een voorbeeld, meerdere keren heb ik modellen in Rome gefotografeerd. Het stikt hier natuurlijk van de smalle straatjes waar het licht mooi zacht is en de achtergrond prachtig. Ik heb portretfoto's gemaakt in de schaduw van het Pantheon, tussen de pilaren van het Vaticaan en zoals op de laatste foto is te zien, voor de entree van een kerk. Op geen van die portretfoto's is vervolgens te zien dat we hier bij het Pantheon of Vaticaan waren, tenminste niet bij de foto's die heel close genomen zijn. En dat maakt niet uit, het gaat om de sfeer en wij weten het, dus we zullen er altijd mooie herinnering aan hebben. De foto's bij de entree van de Kerk zijn gemaakt bij een overdekt stuk buiten bij de ingang met prachtig marmer als achtergrond. Door de overdekking weet ik dat het licht zacht en gelijkmatig is en ik kan dan ook niet anders dan heel gelukkig worden wanneer ik zo'n plek zie.
Christine bij het Pantheon en Marieke bij de ingang van een Kerk, beide in Rome
Maak je vaak portretten, ga dan op zoek in jouw stad of dorp naar jouw succeslocatie. Vind een paar plekken waarvan je weet dat het licht altijd mooi is, waar de achtergrond niet direct heel herkenbaar is maar gewoon een prachtige sfeer geeft. Het is heel fijn om plekken te hebben waar je met volledig daglicht kunt fotograferen, zonder dat flitsen of reflectie nodig is. Zeker wanneer jij alleen met je model bent is het fijn dat je geen extra moeite voor reflecteren of flitsen hoeft te doen. Op die manier komt de persoon op die foto echt prachtig tot zijn recht en is de shoot heerlijk ontspannen.
Wil je toch wat meer uitdaging en liever de wat lastiger locaties of momenten opzoeken, dan kan dat natuurlijk. Er zijn tenslotte zoveel wegen die naar het prachtige Rome leiden. Misschien vind je mijn blog over zomers fotograferen dan interessant. Hierbij komen wat lastiger lichtsituaties aan bod.