In de zomermaanden gaan we extra vaak op de foto. Op vakantie natuurlijk, maar ook tijdens een dagje strand, met vrienden of op een leuk terras. En die zon, die maakt de foto’s extra zomers en feestelijk. Het licht van de zon op de foto is inderdaad magisch, of tenminste, dat kan het zijn. Maar dan moet je het wel op de juiste manier gebruiken.
In dit blog ga ik je verschillende manieren laten zien van het maken van portretten op zonnige dagen. Ik schrijf dit blog voor iedereen, dus juist ook voor mensen die nog geen kennis hebben van de techniek van fotografie. Maar ik ontkom er niet aan om zo nu en dan wat technieken te noemen die niet door iedereen wordt begrepen. En het is ook teveel om het in dit blog uit te leggen. Maar ik hoop toch dat jij als beginners, er zeker iets aan zult hebben.
In de volle zon
Veel mensen hebben de neiging om mensen in de volle zon te fotograferen. Maar eerlijk gezegd werkt dit meestal niet zo goed. Het licht is heel hard, geeft veel harde schaduwen en zorgt ervoor dat het model met de ogen gaat knijpen. Niemand wordt hier echt mooier van. Zie de eerste foto hieronder van Lena. Deze foto is een uur voor zonsondergang gemaakt, dus het licht is al veel zachter dan midden op de dag, en toch is het nog heel hard in haar gezicht.
Wanneer je iemand midden op de dag fotografeert is het veel beter om de schaduw op te zoeken. En wanneer iemand dan in de schaduw staat, kijk dan heel goed naar het gezicht wat het licht doet. Is het gezicht mooi gelijkmatig, komen de huid en de ogen mooi uit en de ogen ook? Wanneer dat niet het geval is dan moet je het model misschien iets draaien of verplaatsen en net zo lang zoeken tot het licht mooi en zacht is en de ogen goed uitkomen.
De tweede foto van Lena is gemaakt in een steegje waar de zon niet inkomt. Dat geeft vaak een heel zacht en regelmatige lichtsituatie die ideaal is voor portretten. En wanneer je iemand niet tegen de muur zet en juist in het midden van de muren, komen de muren ook nog eens heel mooi in beeld en geven ze diepte aan de foto. Bij de derde foto zit ze in de schaduw van een boom. Ook hier is het licht heel mooi zacht en komt haar gezicht daardoor heel mooi tot zijn recht.
Ook Zonneke heb ik gefotografeerd op plekken met schaduw en heel zacht licht. Op de eerste foto zie je haar in de schaduw van een boom. De achtergrond is nu overbelicht maar de sfeer ervan is nog steeds goed zichtbaar. Foto’s waarbij de achtergrond lichter of donkerder is dan het model zijn vaak veel sfeervoller. Wanneer het model en de achtergrond hetzelfde licht hebben dan is een foto in mijn ogen vaak al wat saaier dan wanneer er verschillende soorten licht in beeld zijn. Op de tweede en derde foto staat ze onder een poortje. Zij is wel in de schaduw maar het licht dat op haar valt is sterker dan het licht dat middenin het poortje valt. Zij wordt dus veel lichter dan de achtergrond. Dit zorgt een mooie en rustig achtergrond. Maar ook hier is weer verschil te zien. Bij foto 2 staat ze iets dieper de poort in. Het verschil in licht op haar gezicht en onder de poort is iets minder groot en daardoor is de achtergrond nog redelijk goed te zien. Op foto 3 staat ze net nog iets meer in het licht (wel in de schaduw) en dat zorgt in dit geval voor nog mooier en zachter licht in haar gezicht en een nog donkerder achtergrond. Het beetje zon dat nog in het haar valt maakt deze foto nog mooier. Altijd ben ik op zoek naar lichtsituaties als deze, die het model zo mooi mogelijk laten uitkomen.
Wanneer je op een plek bent waar er geen schaduw te bekennen is, bijvoorbeeld op het strand, dan ontkom je er vaak niet aan om iemand wel in de volle zon te fotograferen. Wanneer je dit doet, fotografeer iemand dan niet van heel dichtbij maar zet iemand wat verder weg en laat de persoon bv helemaal zien. De persoon hoort dan wat meer bij de achtergrond en het geheel wordt dan een zonnige foto waarbij de details in het gezicht minder belangrijk zijn. Wil je wel heel graag een portret van dichtbij dan kun je proberen om in het tegenlicht te fotograferen. Of liever gezegd, schuin tegen het licht in, nooit helemaal recht tegen het licht in. Ten eerste krijg je anders flair (zichtbare lichtstralen) in beeld, wat mooi kan zijn maar vaak ook niet en je kunt zelfs je sensor ermee beschadigen wanneer de zon te fel is. Maar ook als je schuin tegen het licht in fotografeert op het lichtst van de dag is het lastig. Vaak zie je nauwelijks nog iets in de schermpje of door het oog. Het is dan dus een beetje fotograferen op gevoel en maar afwachten wat het resultaat wordt.
Fotograferen in tegenlicht geeft wel een technische moeilijheid. Je hebt te maken met twee verschillende soorten licht, het licht op de achtergrond, wat heel veel is, en het licht op het gezicht van het model, wat veel minder is. Je camera kan eigenlijk maar op 1 van die twee soorten licht zijn belichting bepalen. En omdat de contrasten op een foto altijd veel sterker zijn dan hoe wij het met onze ogen zien, wordt of de achtergrond sterk overbelicht, of het model sterk onderbelicht. Die te lichte achtergrond is niet erg, maar het onderbelichte model wel. Vanuit zichzelf baseert de camera veel meer de belichting op de achtergrond en daardoor wordt je model meestal te donker. Je kunt dit op een paar manieren voorkomen. En hier komen dus de eerste technieken waar ik in dit blog niet te diep op inga. Je kunt de camera zetten op spotmeting of centrum meting. Hierdoor meet hij veel meer het licht van het model en niet van de achtergrond. Of je kunt belichtingscorrectie toepassen, je maakt de foto dan lichter dan de camera dat had bedacht. Wanneer er sprake is van heel veel tegenlicht is het resultaat vaak nog niet echt super, de foto is vaak heel nevelig en daardoor wat vaag. Hieronder een voorbeeld van Zonneke die ik midden op de dag tegen de zon in fotografeerde. Je ziet op de eerste foto dat er veel nevel is. Achteraf kun je in een bewerkingsprogramma hier prima nog iets aan doen. Dit werkt overigens het beste wanneer je op RAW fotografeert en beschikt over een programma die RAW bestanden kan bewerken. In het bewerkingsprogramma ga je naar nevelreductie of nevel verwijderen. De nevel verdwijnt dan als sneeuw voor de zon, zoals je ziet op foto 2. Het geeft wel vaak veel sterkere kleuren die onnatuurlijk kunnen lijken. Als je de kleuren niet goed genoeg krijgt kun je de foto altijd nog zwart wit maken. Dan ben je van de kleuren af en kun je de nevelreductie nog iets versterken. Zie foto 3 van Zonneke in de juiste lichtsituatie. Haar naam is bij deze foto’s wel heel toepasselijk!
Het gouden uurtje
De allermooiste portretten maak je vaak in het gouden uurtje. Dat is het uur voor zonsondergang. Het zonlicht is dan zachter en warm van kleur. In dat uur zie je de resultaten snel verschillen. In het begin is de zon nog best sterk en geeft het nog steeds wat harder licht dan vlak voor zonsondergang. Ook in het gouden uur vind ik het het mooiste om tegen (of schuin tegen) het licht in te fotograferen. Zeker wanneer je model lang haar heeft is het prachtig om de goudkleurige zon in het haar te laten zien.
Maar ook hier weer het je te maken met verschil in licht wat voor over en onderbelichting kan zorgen. Op onderstaande foto’s fotografeer ik Lena schuin tegen het licht in, een uur voor zonsondergang.
Op foto is zie je dat haar gezicht best nog wel donker is. Ik kan hier niet teveel belichtinscorrectie toepassen omdat je dan de kans loopt dat haar haar te sterk overbelicht raakt en dan eigenlijk een beetje wegvalt. Er zijn een paar dingen die je dan kunt doen. Ten eerste kun je inflitsen. Flitsen is één van de moeilijkste dingen in de fotografie en je moet dan wel echt weten waar je mee bezig bent. Wanneer je de camera de sterkte van de flits laat bepalen is dat vaak veel te sterk en dan krijg je foto 2 als resultaat. Wanneer je weet hoe je de flits handmatig kunt instellen en zachter kunt maken, dan zie je dat dit al een veel beter resultaat geeft, zie foto 3. Maar wat makkelijker is het om een reflexie scherm te gebruiken, zie foto 4. Hier kun je al snel mee leren werken. Met het scherm vang je de zon op en laat je het terug weerkaatsen in het gezicht. Dit geeft een zachter en vaak een realistischer resultaat van een flitsen. Wanneer je flitst is het eigenlijk het mooiste om een externe flitser te gebruiken die je op een andere plek neerzet dan je camera. Wanneer je alleen beschikt over een ingebouwde flits dan is daarvan de beste stand de uit-stand. Dit flitsje komt recht van voren, wat een onnatuurlijk effect geeft. Het is een heel kleine lichtbron wat zorgt voor heel hard licht en het maakt het gezicht vrij plat.
In plaats van een reflexie scherm kun eigenlijk alles gebruiken wat wit is, piepschuim, karton of desnoods een spierwitte tas of t shirt. Zolang het het licht maar weerkaatst en zo het verschil in licht tussen achtergrond en model kleiner maakt.
Zonsondergang
Hoe meer je echt richting zonsondergang komt, hoe zachter het licht. De kleuren worden nog warmer en de verschillend in lichtsterkte minder. Naarmate je vlakbij de zonsondergang komt heb je bij tegenlicht steeds minder reflexie nodig. Ook kun je steeds meer gaan spelen met het licht, door de zon gedeeltelijk of helemaal in het gezicht te laten schijnen. Recht tegen het licht in wordt nog steeds lastig, zie foto 1. Er is dan nog steeds veel nevel. Dus hou het liever bij schuin tegen de zon in. Dit vind ik zelf het mooiste moment omdat ik met hetzelfde licht zoveel verschillende soorten effecten kan weergeven. Als het model maar iets draait of wanneer ik mijn standpunt weer ietsje verander dan ziet alles er alweer anders uit. Zie hieronder wat resultaten. Deze foto’s zijn allemaal binnen dezelfde 5 minuten gemaakt.
De zon is niet in alle gevallen ideaal en maakt ons vaak niet zo mooi. Maar wanneer je goed kijkt, de tijd neemt en durft te proberen en lekker gaat spelen, dan kan het ontzettend mooie effecten geven. Ik wens je heel veel plezier.
Zomerse groeten,
Petra van Vliet
Met grote dank aan Lena Lazarom en Zonneke Kimpen
