Toen ik een aantal weken geleden die allerleukste kleurrijke muts in de etalage zag hangen, wist ik dat ik daarmee mijn nieuwe profielfoto's zou gaan maken. Ik vind winterse foto's altijd enorm leuk en dat is voor een groot deel te danken aan de leuke accessoires die je kunt gebruiken.

Na veel positieve reacties wil ik je hiermee graag vertellen hoe je zo'n portret op de beste manier kunt maken. Als je nu verwacht dat ik met heel ingewikkelde tips aankom dan heb je het mis. Want de eenvoud is wat hier het verschil gaat maken. Hier komen ze!

Licht en achtergrond

Er zijn verschillende soorten portretten die je kunt maken. Wanneer je iets meer van iemand wilt laten zien, bijvoorbeeld tot net onder de heup of iemand in zijn geheel, dan speelt automatisch de achtergrond veel meer mee in het beeld. Op dat moment ga je gebruik maken van een mooie achtergrond die echt een belangrijk onderdeel van de foto wordt. In dit blog wil ik het juist hebben over een meer close portret die je als profielfoto kunt gebruiken. Hierbij komt juist het gezicht van iemand groot in beeld en wil je dat de achtergrond zo min mogelijk meespeelt. De achtergrond is meer een sfeer dan dat er daadwerkelijk iets definieerbaars in te zien is. We willen bij een foto als deze de achtergrond juist zoveel mogelijk achterwege laten en het vormt op geen enkele manier de basis van de foto. Wat bij een close portret wel de basis vormt van de foto is het licht. Want wanneer je het gezicht van iemand goed wilt laten zien en ook mooi tot zijn recht wilt laten komen dan is het altijd fijn om zacht licht te zoeken. Er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen. Veel fotograferen fotograferen juist graag bij hard licht, dat is dan meer hun stijl. Maar ook wanneer je dat doet dan moet je wel weten wat je doet. Ik richt me hier even op mooi zacht licht. Zacht licht krijg je wanneer er geen direct zonlicht is op de plek waar je fotografeert en wanneer het licht niet zichtbaar van één kant komt en op die manier veel schaduw in het gezicht creëert. Vaak denken mensen dat wanneer het bewolkt is dat er automatisch overal zacht licht is, maar dat is zeker niet het geval. De zon is nog steeds ergens achter de wolken aanwezig en zorgt nog steeds voor een lichtrichting. En wanneer je model daar net verkeerd in staat dan kan het nog steeds voor ongewilde schaduw zorgen.

De plek waar je vaak verzekerd bent van zacht licht is bijvoorbeeld in een steegje, waar de muren een model omringen en zo eigenlijk het directe licht blokkeren. Het licht komt in zo'n steegje eigenlijk tot rust. Dat is geen vaste regel, want ook in een steegje is er altijd een richting die het beter doet dan de ander. Dus laat een model even alle kanten opdraaien en kijk in het gezicht hoe het het beste overkomt. Zacht licht maakt de huid zacht en de ogen goed zichtbaar. Er is dan geen schaduw te zien bij de ogen waardoor ze donker en kleurloos worden. Hoe mooier de kleur van de ogen overkomt, hoe zachter het licht is.

Ik heb het grote voordeel dat mijn tuintje eigenlijk een soort steegje is. Hij is heel smal en zo'n 10 meter lang, en hij wordt aan alle kanten omringt door hoge muren. De ideale plek voor een mooie portretfoto. Wordt jouw tuintje niet omringt door muren aan alle kanten, er is in ieder geval altijd 1 hoge muur en dat is die van het huis. En wanneer je op een tijdstip fotografeert dat die muur het directe licht tegenhoud dan kan het goed zijn dat je in de schaduw van je eigen huis mooi zacht licht hebt. Maar dan komt de grootste fout die veel mensen maken wanneer ze iemand in hun achtertuin fotograferen (want enorm vaak gebeurt) en dat is dat ze de muur, schutting of coniferen gebruiken als directe achtergrond. En dus heel erg dicht bij het model. Ten eerste is die muur, schutting of struik vaak niet zo mooi om te zien, maar omdat hij te dicht achter het model is, zie je teveel detail en vraagt het veel te veel aandacht in de foto. En die aandacht moet juist naar het model gaan.

Ook haal je diepte weg uit de foto wanneer je het model te zicht op de achtergrond zet.

De sfeer in de achtergrond ontstaat doordat hij rustig is en wazig. Een wazige achtergrond, dus een kleine scherptediepte, krijg je door 3 dingen toe te passen.

• Je moet inzoomen (sowieso doe je dat bij een close portret anders krijgt iemand door het groothoekperspectief een veel te grote neus)
• Je gebruikt een zo groot mogelijk diafragma (dus een klein getal)
• En je zorgt dat het model zo ver mogelijk bij de achtergrond vandaan staat.

Laat je dekbed thuis

Eigenlijk heb ik nu een stap overgeslagen. Want die leuke winterfoto wordt nog leuker wanneer het onderwerp natuurlijk leuk is. In dit geval je model. Waarom ik al wist dat ik met die muts mijn nieuwe profielfoto ging maken is omdat ik weet dat die kleuren mij goed staan, dat sowieso een muts mij leuk staat, en omdat ik weet dat ik een jasje heb en een aantal truien waar de muts goed bij matcht. Kleur is enorm belangrijk, en dan bedoel ik de juiste kleur voor de juiste persoon. Wanneer je mij een beige of witte muts op zou zetten, dan zou ik een stuk minder likes krijgen op die foto. En dat is om het doorsimpele feit dat die kleuren mij niet staan en ik er daardoor bleek en ziekelijk uitzie.

Naast de kleuren is er nog een grote fout die je kunt maken, en dat is de foto maken met je dikke winterjas aan. Kijk kritisch naar je winterjas. Is het een veredeld dekbek met een te grote capuchon waarin je niet echt elegant overkomt? Dan is ie niet geschikt voor jouw leukste winterfoto. Gebruik dan liever een dikke trui, een omslagdoek of leuke winterse sjaal.

Een Kerstig tintje

Je kunt je foto nog iets extra's geven door er een Kerstintje aan te geven in de vorm van wat lichtjes. In het geval van mijn foto sta ik naast mijn jasmijnplant die een groot deel van 1 muur bedekt. Ik heb daar voor de foto even wat lichtje ingehangen en de camera daar heel dichtbij geplaatst. Wanneer je de lichtjes op de voorgrond plaatst, dichtbij de camera, dan komen ze heel vaak in beeld. Je ziet dan ook alleen de lichtjes en niet meer de elektriciteitsdraadjes waar ze tussen hangen. Hoe dichter bij de camera, hoe groter en vager de lichtjes worden. Wanneer de de lapjes dan aan de zijkant of onderkant van je beeld brengt, dan is het een leuke omlijsting van de portret, en krijgt de foto een extra feestelijke uiterlijk. Je kunt ook de kerstboom met lichtjes in de hoek zetten of gewoon een losse streng lichtjes ophangen.

In het tekeningetje hieronder die je de volledig opstelling. Vergeef me mijn tekenskills. Ik ben niet voor niks gaan fotograferen.

Voel het echt

Om iemand zo leuk mogelijk in beeld te brengen is het belangrijk dat je echt voelt wat je laat zien. Iemand laten lachen terwijl de persoon zich heel erg ongemakkelijk voelt en helemaal niet blij geeft een verkrampte lach. Nu is dit helemaal mijn onderwerp natuurlijk en kan ik hier uren over praten en heb ik zelfs hele trainingen aan dit onderwerp besteed. Dus ik kan dat niet hier even snel gaan vertellen. Maar het belangrijkste is dat je een feestje maakt van het voor die camera staan en ook echt voel wat je laat zien. Wil je dromerig kijken, voel je dan dromerig. Wil je blij kijken, zorg dat je echt moet lachen of maak je model aan het lachen door iets grappigs te doen of te zeggen. Ga je verstrakken of bevriezen, beweeg, spring op en neer, schud je hoofd los zoals een hondje dat doet of blaas door je lippen zoals een paard dat doet. Flirt met de camera, doe gek en hoe je nooit in. Veroordeel jezelf niet omdat het niet direct lukt. Spring, schud en blaas net zo lang totdat die ene leuke foto erbij zit. Zit of sta vervolgens in een voor jou fijne houding waarbij je goed tot je recht komt. Ik heb mijn foto's zelf gemaakt door de camera op een statief te zetten en gebruik te maken van een afstandsbediening. Hiervoor heb je wel een camera scherpte nodig dat je volledig kunt draaien. Ik begrijp werkelijk niet waarom er nog steeds camera's worden verkocht die dat niet kunnen. Voor mij is dat een belangrijke eigenschap die elke camera van mij moet bezitten.

Vierkant

Houdt er altijd relkening mee dat wanneer je een foto als profielfoto gebruikt hij vierkant te zien zal zijn. Dus houdt altijd iets meer ruimte zodat hij nog op de juiste manier gecropt kan worden. Wanneer er alleen een hoofdje overblijft staat dat niet mooi. Nadat de van de foto een vierkantje of rondje is gemaakt moet je nog steeds een hoofd en schouders kunnen zien.

Ik wens jou de allerleukste winterse foto's.

Naakt. Als fotograaf zijnde vind ik dit de allermooiste vorm van fotografie. Maar het woord heeft daarin voor mij ook zoveel verschillende betekenissen.
Want je naakt voelen, dat is voor iedereen weer iets heel anders. In al die jaren dat ik werk als portretfotograaf, en onderzoek deed naar de gevoelens en het gedrag van mensen voor de camera, zie ik dat het voor veel mensen al totaal naakt voelt om aangekleed voor de camera te staan.

Een deel van de mensen voelt zich heel fijn wanneer ze zeker weten dat ze er op en top uitzien, prachtige kleding, goed verzorgd, goede make up. En ze voelen dat misschien ook voor die camera. Maar bij een deel van hen (en dan vooral de vrouwen) verdwijnt het zekere gevoel wanneer ze er zonder make up zouden staan, of wanneer ze de overtuiging hebben een bad hair day te hebben. De make-up, het haar, de kleding, het zorgt op dat moment voor een veilig gevoel. Dat veilige gevoel houdt voor iedereen weer iets anders in. De één voelt zich juist heel veilig zonder make-up, of veilig bij een boom, de ander wanneer er lekker bewogen mag worden. En weer een ander voelt zich veilig wanneer zoveel mogelijk de vormen van het lichaam verborgen zijn. Waar de één zich veilig voelt in lekkere felle en opzichtige kleding, voelt de ander zich veilig in onopvallende kleuren en vormen.

Wanneer ik het woord naaktshoot laat horen dan is er een deel van de vrouwen die direct heel stellig reageert met de woorden dat ze dat nooit zouden doen. Maar bij veel vrouwen zie ik een diep verlangen in de ogen. En naast dat verlangen zie ik meteen een heel lijstje met mitsen en maren in het brein opduiken. Want ik zou het wel willen maar ik moet eerst wat vaker de sportschool in, 10 keer onder de zonnebank of flink op dieet. Allemaal willen we best iets spannends doen, maar dat gevoel van veiligheid willen we wel ergens vandaan kunnen halen.
En het grappige is, dat letterlijk naakt zijn, dat voelt in verschillende situaties ook weer heel anders. In de sauna trekken we met z'n allen zonder problemen de kleren uit in het bijzijn van anderen. En wanneer ik met mijn dip clubje de IJssel inspring, dan maak ik me werkelijk geen enkel moment druk of mijn lichaam anderen wel of niet bevalt. Maar... ik kan me nog zo goed de momenten herinneren dat er een nieuwe liefde in mijn leven was. En dan voelt de eerste keer dat je uit de kleren gaat zo anders. Dan lijkt voor je gevoel elke vetrol een kilo zwaarder, je borsten opeens meer te hangen dan gisteren en voor je gevoel lukt het inhouden van je buik niet meer. Zelfde lijf, maar totaal andere situatie. En de reactie van die nieuwe liefde, jullie reacties op elkaar, dat kan er dan voor zorgen dat het veilige gevoel weer snel terug komt (of juist niet). En waar de één zich vreselijk onzeker voelt over het kleine vetrolletje van 2 centimeter, voelt de ander zich totaal vrij en comfortabel met aanzienlijk groteren vetrollen. Het is ons eigen gevoel en oordeel erover wat in de weg zit.

Naast dat ik me de afgelopen 20 jaar enorm heb verdiept in het gedrag van de mens voor en achter de camera, heb ik dat de afgelopen 3 jaar ook in de werking van het centrale zenuwstelsel, en dan vooral in de hersenzenuwen. Door hiermee voor mezelf fanatiek aan de slag te gaan voel ik me een ander mens. Ik voel me een veel sterker, stabiele en gelukkiger mens. Omdat de moderne mens veel te vaak chronische stress heeft, voelen we ons vaak niet veilig. Bevriezen, vluchten of vechten, dat ligt dan altijd op de loer. En wanneer je iemand dan voor een camera plaatst, met of zonder kleren, dan komt één van deze drie zaken vaak naar boven. Het bevriezen zie ik wanneer iemand opeens totaal niet meer weet hoe hij of zij moet lachen of het lichaam moet bewegen. Van een lekker bewegend en spontaan lachend persoon blijft er opeens een timide vogeltje over. Vluchten zie ik ook vaak. Dat zijn de mensen die sowieso niet voor die camera gaan staan maar ook de mensen die vluchten in het grapjes maken, in het maar blijven bewegen of maar blijven praten. En het vechten, dat doen ze niet met mij (gelukkig nog nooit een flinke stomp van een model ontvangen), maar vooral met zichzelf. Lelijke dingen over zichzelf zeggen, of geïrriteerd worden dat het niet lukt.

Aan mij de mooie taak om ze uit die staat te halen. Om snel voor dat veilige gevoel te zorgen. Dat begint al voor de shoot, door de juiste info te geven. Het is een continu afstemmen op het gevoel van de persoon die voor me staat en aan de persoon laten weten wat ze ook zelf kunnen doen om zich weer veilig te voelen. Het woord veilig komt daarbij eigenlijk nooit of nauwelijks ter sprake, en dat hoeft ook niet, als ze het maar voelen.
Het is voor mij als fotograaf het mooiste wat ik kan doen. Een vellige setting en een veilige shoot creëren waarbij er ruimte is voor rust, zekerheid en plezier.

En als je dan weer naar huis gaat, dan heb je niet alleen de wetenschap dat je straks een grote berg met prachtige foto's in de mail krijgt, maar dan heb je ook echt iets overwonnen. En dat overwinnen blijkt dan ook nog eens veel makkelijker dan je dacht. En met die overwinning heb je iets geleerd wat je nooit meer vergeet en je ook in veel andere spannende situaties kunt gebruiken. Dan gaan naakt en veiligheid samen. Of je nu daadwerkelijk naakt bent of gewoon aangekleed.
En precies dat is waarom ik mijn vak zo fantastisch vindt! Of je nu naakt wilt of aangekleed, het is volgens mij het allermooiste Kerstcadeau wat je aan jezelf of de ander kunt geven. Het is op dit moment misschien koud buiten, maar het licht is mooi, en de studio is lekker warm!

Voel jij het stille verlangen? Je kunt een shoot aan jezelf cadeau geven of je kunt het resultaat van de foto's mooi uitgeprint aan je partner cadeau geven. Ook kun je jouw vrouw een shoot cadeau doen. Daarmee zeg je dat zij de mooiste is voor jou en gezien mag worden, vooral door zichzelf. Neem contact met me op via petra@powershootacademy.com of via 0545442170. Vrijblijvend bespreek ik graag de mogelijkheden maar luister ik ook heel graag naar je twijfels.

Voor meer info over een Powershoot, naakt of aangekleed, check deze link.

Ook is er een naaktshoot tijdens de 4-daagse VIP Powershoot op het prachtige Terschelling. Klik hier voor de info.

Bomen, ik vind ze zo fascinerend en bijzonder dat ik er graag iets over wil delen. Wanneer ik terugkijk naar foto's die ik op reizen heb gemaakt, dan zit, hang of lig ik altijd wel in een of andere bijzondere boom. Wanneer ik een enorme boom zie dan kan ik niet anders dan diep respect hebben voor de kracht en schoonheid ervan. Dit heb ik ooit het sterkst gevoeld bij Angkor Wat in Cambodja. De bomen die zich niks aantrokken van de vele tempels en zich volledig door, over, onder en op de tempels zijn doorgegroeid. Ik had nog nooit zoiets gezien. Natuurlijk had ik foto's ervan gezien, maar toen ik ertussen stond, toen overweldigde de kracht en grootsheid me enorm. Ik kan mijn eigen foto's uit die tijd even nergens meer vinden dus plaats hier even een foto die ik online vond, de naam van de fotograaf is James Wheeler. De foto is te zien in als heather voor dit blog. Hieronder nog wat andere bomen over de wereld waar ik me bij thuis voelde.

Door die liefde voor bomen ben ik dan ook enorm blij dat ik als fotograaf een samenwerking met ze ben aangegaan. Al voel ik mij eigenlijk niet groots genoeg om het een samenwerking te noemen. Het is meer dat ik super dankbaar ben dat ik regelmatig even in hun schaduw mag staan.

Waarom bomen voor mij als portretfotograaf zo belangrijk zijn, vertel ik je graag in de 3 redenen hieronder.

Aarding

Wanneer mensen op de foto gaan vinden ze dat vaak heel spannend. Daar zijn vele redenen voor waar ik in het verleden veel onderzoek naar gedaan heb. Hierdoor is de Powershoot ontstaan. In het kort gebeurt er zoveel in het hoofd van iemand voor die camera, dat een goede aarding volledig verdwenen is. En wanneer je niet geaard ben, dan zweef je, en zwem je in je eigen verwarrende gedachten en gevoelens. De controle is dan volledig weg en je heb geen idee meer wat je met dat lichaam en die ledematen aan moet. Aarding is dus erg belangrijk. Daar heb ik verschillende oefeningen voor. Maar zonder ook maar het woord aarding te gebruiken, of iemand een oefening te geven, kun je iemand al veel meer laten aarden door hem of haar gewoon bij een boom te laten staan. Een boom is namelijk het beste voorbeeld van aarding. Ze staan met hun hoofd hoog in de lucht, maar met de voeten stevig in de aarde verankerd. En door het enorme netwerk onder de grond maak je ,terwijl je een boom aanraakt, eigenlijk contact met de hele natuur om je heen. Niet alleen met die boom waar je tegenaan staat. Ik was met hier al bewust van, maar nadat ik het boek Het verborgen leven van bomen van Peter Wohlleben gelezen heb, weet ik dat dit nog veel sterker werkt dan ik al dacht. Ik kijk sindsdien ook met nog meer respect naar ze. Dit boek zou iedereen trouwens moeten lezen. Ook jij zult daarna nooit meer hetzelfde naar bomen kijken.

Cursisten aan het werk, bij bomen

Weet je een houding te geven

Door dat controle verlies zijn we ons ook opeens veel meer bewust van ons lijf. Waar we ons normaal gesproken totaal niet druk maken waar we onze armen laten, die zijn er namelijk gewoon en doen hun eigen ding, doen we dat voor de camera opeens wel. Een boom, daar kun je lekker tegenaan leunen, en als vanzelf voel je jezelf dan meer ontspannen. En die armen die hangen dan gewoon lekkerder. Vaak is een houding waarin je ergens tegenaan leunt ook leuk op de foto. En die boom is dan ook nog eens leuk op de foto erbij. Je kunt natuurlijk ook tegen een lantaarnpaal leunen, maar die boom staat echt leuker. Meestal is het niet zo mooi wanneer de boom achter de persoon is. Zorg dat de persoon naast de boom staan en er bijvoorbeeld met de schouder tegenaan leunt. Zo heeft de boom niet een al te prominente plek op de foto. En soms, wanneer hij enorm dik of mooi is, dan is hij wel degelijk geschikt als achtergrond. Ook zoek ik altijd omgevallen bomen of bomen met lage takken. HIer kun je inzitten, overheen hangen, allerlei houdingen die leuk zijn en waar je je een persoon of zelfs een hele familie zich fijn kan laten voelen en mooi op de foto kan laten overkomen. 

Ik aan het werk bij bomen

Het boomse licht

Nog een groot voordeel, een boom geen schaduw. Het is meestal niet mooi om iemand in het volle licht van de zon te fotograferen. Wanneer iemand onder een boom staat, dan is er schaduw en dan is het licht vaak mooi zacht Check wel altijd of het ook echt mooi is. Ook onder een boom zijn er uitdagingen. Het kan net te donker zijn, door teveel groen blad kan het licht groen overkomen, of je model kan net teveel in het tegenlicht staan of alsnog veel schaduw hebben door de lichtrichting. Dus altijd goed naar het gezicht van je model kijken.

Maar over het algemeen, maakt een boom je nog mooier dan je al bent. En ook bomen op de achtergrond zijn mooi. De takken en bladeren laten het licht vaak zo mooi door en wanneer ze wat verder op de achtergrond zijn en je met een groot diafragma fotografeert, dan krijg je extra mooie bokeh bollen op de achtergrond.

Mijn conclusie, bomen zijn cool!

Door het hele land heb ik favoriete bomen waar ik mee samenwerk. Ik kom de komende tijd weer op verschillende plekken met de profielshoot. Zie deze link voor data en locaties.

Op verschillende momenten in mijn leven stond ik ingeschreven bij een datingsite, net als zoveel anderen. En alhoewel we hier meestal niet mee te koop lopen (het blijft toch een beetje gek) hebben de meeste mensen in mijn omgeving er weleens opgestaan. In een tijd waarin alles online gaat, is het niet meer dan logisch dat ook het vinden van de liefde van je leven online plaatsvindt. En ik ken best aardig wat mensen waarbij dat ook echt gelukt is.

Maar er moet me toch iets van het hart. De eerste blik op het aanbod van mannen is altijd zo teleurstellend! Niet eens zozeer in wie ze zijn of hoe ze eruit zien, maar meer door de manier waarop ze zichzelf presenteren. De tekst is kort, slecht of ontbreekt zelfs volledig. En de foto's..... die zijn van zo'n erbarmelijke kwaliteit dat ik werkelijk geen zin heb om daarop te reageren. In liefde moet je investeren, en wanneer je dan zeer slechte plaatjes van jezelf plaatst, dan doe je niet je best. En dat iemand zijn best doet, dat vind ik wel heel belangrijk. Ik heb niemand nodig om mij compleet te maken of om mij gelukkig te maken. Dan ben ik namelijk al. Dus je moet van goede huize komen om mijn interesse te wekken. 

Ik had deze week het leuke plan om dating shoots te gaan doen, simpelweg omdat het nodig is. Het grootste doel met mijn fotografie is om de wereld mooier te maken, en die datingsites, die kunnen nog wel wat schoonheid gebruiken. Ik plaatste een tijdelijke aanbieding online en direct reageerde daar 8 mensen op, allen vrouwen. Ze waren allemaal bereid om in tijd, aandacht en geld te investeren. Maar ik vroeg me af, waar blijven die mannen? 
Ik heb inmiddels een paar shoots gedaan, en er ook met hen over gesproken, en we kwamen allemaal tot dezelfde conclusie voor wat betreft de foto's van de mannen. Ik heb een aantal belangrijke don'ts daaruit geselecteerd. Foto's die deze vrouwen stuk voor stuk niet geschikt (en dus niet aantrekkelijk) vinden om erop te plaatsen. En als je denkt dat dit een-tegen-mannen-blog is, dan heb je het mis. Ik hou van die wezens, echt! En ik wil ze juist helpen om het beter te doen. En de vrouwen komen straks aan de beurt ;-).

Maar hier eerst de top 10 van don'ts bij mannen:

1. Een selfie vanuit een te laag standpunt waarbij je moeilijk kijkt. Het klink alsof je dit echt niet gaat doen, maar het is echt een veel geziene foto. Met als gevolg een te grote onderkin en een alles behalve aantrekkelijk gezicht.
2. Een selfie in de spiegel, ook al zo'n leuke (NOT)
3. Een foto met heel groot een glas bier of wijn voor je. Waarbij dat glas dan ook nog vaker beter in beeld is dan de man. Ik vraag me dan altijd af, wat wil je hiermee zeggen? Wanneer alcohol zo belangrijk voor je is dat je er zelfs meer op de foto wilt, dan is het misschien wel te belangrijk voor je?
4. Een foto waarbij je ex vanaf is geknipt. Of misschien staat ze er zelfs nog wel op. In ieder geval is je arm om iemand heen geslagen. Wie is die vrouw?
5. Een foto van vakantie, onderuit gezakt, ontbloot bovenlijf, verbrand gezicht. NIET aantrekkelijk.
6. Een foto met je duim omhoog. Die foto's begrijp ik überhaupt nooit. de camera wordt op je gericht en dan gaat die duim omhoog. ???
7. Een vaag en/of slecht belicht plaatje. Op zo'n foto kom je nooit over op je best.
8. Een foto waarbij je op een zeilboot zit terwijl je maar 1 keer in je leven hebt gezeild. Of een andere activiteit die je normaal gesproken niet doet. Dat zegt dus niks over jou.
9. Een foto waarbij je nog haar had terwijl dat nu nergens meer te bekennen is.
10. Alleen maar 1 enkele foto plaatsen, daar zien we echt niet genoeg aan.

Maar ik had het al beloofd, laten we het dan ook even over de vrouwen hebben. Ik kan je wel meteen zeggen dat dat een stuk minder dramatisch is. Technisch gezien zijn de foto's vaak ook niet zo goed maar de vrouwen willen toch net wat meer graag goed op de site verschijnen. En ze staan over het algemeen dus ook leuker op de foto's die ze plaatsen. Maar ook zij doen dingen die ze beter niet kunnen doen. Ik heb hierover met enkele mannen gesproken over hen ervaring en ik heb een blik mogen werpen op het vrouwenaanbod op een app. Ik ben er tot vijf gekomen.

De 5 don'ts bij vrouwen:

1. De foto is niet recent genoeg. Ik snap best dat je er 10 jaar geleden wat strakker uitzag, maar dat is niet wie je nu bent. Een onrealistische foto kan alleen maar leiden tot teleurstelling bij de eerste ontmoeting. En je wilt een man die je aantrekkelijk vindt zoals je nu bent toch?
2. Een foto gemaakt na een totale make-over. Prachtige foto's waarschijnlijk. Maar wanneer je door een visagist en stylist onder handen bent genomen is dat een leuke moment opname, maar is dat niet wie je normaal gesproken bent. Ook dat leidt weer tot teleurstelling achteraf.
3. Foto's waarop je je best doet om je lichaam zo veel mogelijk te verbergen. Een man wil niet alleen je leuke koppie zien maar ook het lijf eronder. 
4. Te ernstig kijken op een foto of te ongemakkelijk. Ik weet het, het is voor veel mensen lastig om ontspannen te zijn. Maar het is ook fijn om hierin te oefenen en te investeren. We zien graag mensen die blij zijn met zichzelf en ontspannen overkomen. Je hoeft echt niet breed te lachen op elke foto, maar we willen toch wel zien dat die lach er kan zijn.
5. Een zonnebril ophebben. Het is een leuk accessoire, maar de man ziet je ogen niet. En die zijn toch best heel belangrijk. Het is net als teveel make-up een masker waarachter je jezelf verstopt. 

Dit blog is natuurlijk vooral bedoeld om lekker om onszelf te kunnen lachen. Want wat maken we soms toch een rare en grappige keuzes. En ik ben er alleen maar blij mee, want aan mij de schone taak om zoveel mogelijk mensen prachtig te fotograferen zodat we de online dating wereld een stukje mooier maken.

Waar moet dan de keuze van je foto's wel aan voldoen? Het is fijn wanneer jouw foto's aan het volgende voldoen. Hierbij 8 do's:

1. De foto's zijn recent
2. De foto's zijn realistisch
3. Je staat er op je best op, maar wel als jezelf
4. Ze moeten technisch goed zijn, dus qua scherpte, licht, compositie en perspectief
5. Je laat verschillende gezichten zien en full body foto's met verschillende houdingen
6. Ze moeten uitstralen dat jij jezelf het beste waard vindt
7. Het is leuk wanneer je naast goede portretfoto's iets plaatst over wat je graag doet, zoals reizen, sporten enzovoort. Maar laat dat dan ook wel de realitiet zijn.
8. Je zelf een heel blij gevoel krijgt bij de foto's.

Wanneer je gaat daten, doe het dan goed. Het is een kleine moeite om te investeren in tijd, aandacht en eventueel geld om met een goede serie foto's aan te komen. Je zoekt tenslotte liefde, en dat verdient jou op je best.

Nog een laatste tip

Wanneer je niet wilt dat bezoekers van jou dating profiel jou op social media kunnen vinden voordat jij ze daar toestemming voor geeft, gebruik dan foto's die nergens anders op te vinden zijn. Via Google kun je namelijk zoeken op foto's die op het net te vinden zijn, en zo komen mensen bij jou terecht wanneer je dat misschien eigenlijk niet wilt.

Herken je jezelf in de don'ts? Ik help je enorm graag hierbij. Vanaf volgende week ben ik elke week ergens in het land te vinden voor profiel en datingshoots. Je kunt mij niet gelukkiger maken dan jouw beste zelf tot leven te laten komen tijdens de shoot en de foto's hun magie te laten doen. Meer info en lokaties vind je via deze link.

Tijd is best een vreemd concept. Soms lijkt het enorm snel te gaan en soms tikken de seconden voorbij terwijl het minuten lijken. In de afgelopen decennia is de manier waarop we met tijd omgaan enorm veranderd. Wachten is geen optie meer, alles moet snel. Als kind moest ik minimaal een maand wachten op antwoord op mijn brief naar mijn penvriendinnen. Maar wanneer ik tegenwoordig niet binnen een paar uur een mail beantwoord dan begint mijn telefoon te piepen omdat er een appje en een messenger bericht achteraan komen, met de mededeling dat er nog geen antwoord op hun mail is binnengekomen. Ik ging met vlinders in mijn buik naar de plaatselijke discotheek, me afvragend of die leuke jongen er weer zou zijn, waar ik dan alweer niks tegen zou zeggen, dit kon weken zo doorgaan. Nu wordt iedereen genadeloos aan de kant geswipt, en mocht het tot een date komen dan wordt er bij de eerste tekortkoming toch maar weer een bericht naar een ander gestuurd. Niks mag meer tijd kosten. Behoeften moeten direct bevredigd worden. En alleen al het typen van deze woorden geeft me hartkloppingen, want ik voel de druk nu al.

Fotografie is zo'n vak waar tijd voor nodig is. Op de academie heb ik het vak nog analoog geleerd en de woorden 'tijd nemen' werden daar helemaal niet genoemd. Dit omdat het niet nodig was. Want om die instellingen perfect te maken en de foto zo mooi mogelijk, was het nemen van tijd vanzelfsprekend. Wanneer we te snel te werk zouden gaan en de instellingen niet goed zouden zijn, dan zou het dure filmpje dat in de camera zat verpest zijn. Er was dan ook niemand die klaagde dat er te weinig tijd was.  

Met de komst van digitale fotografie werd de perfecte instelling al een stuk minder belangrijk. Je ziet het resultaat op je scherm en naar aanleiding daarvan kun je makkelijk een instellingen snel veranderen. En ook als de foto dan nog niet perfect is, kun je met fotobewerking makkelijk en snel een fout nog wat herstellen, veel makkelijker dan hoe dat vroeger in de doka ging. Sinds onze smartphones ook prachtige foto's maken lijkt het allemaal nog makkelijker. Deze camera's lijken gemaakt voor snel resultaat zonder je bezig te houden met de techniek of zelfs compositie. Is de foto toch niet zo mooi dan gooien we er een filter overheen of verdwijnt de foto gewoon in de vergetelheid van de bizar grote harde schijf die in dat kleine telefoontje lijkt te zitten. 

Het is dan ook zo dat ik de laatste jaren bij mijn studenten en cursisten iets opmerk dat voor die tijd niet bestond, en dat is tijdstress. Omdat ze bij mij wel degelijk de techniek leren en hier bij elke foto bewust voor moeten kiezen, ervaren ze vaak dat ze te weinig tijd hebben om de foto te maken. Het duurde voor mij als fotografie docent even voordat ik precies begreep waar dit precies vandaan kwam. Eerder hoorde ik dat namelijk van niemand. Maar het is dus echt zo dat de gemiddelde amateur fotograaf of soms zelfs professioneel fotograaf het idee heeft dat een foto snel gemaakt moet worden. Van mij leren ze dat ze elke instelling bewust moet maken, maar de huidige wereld vertelt hen dat alles snel moet. Camera en smartphone fabrikanten werken daar aan mee, want als je hen mag geloven gaat het maken van die mooie foto helemaal vanzelf, daarvoor hoef je niks meer zelf te doen. En dan ontstaat er kortsluiting in de hersenen. Want fotografie is en blijft een heel technisch vak waar wel degelijk over nagedacht moet worden wanneer je het nog niet 100% beheerst, En ook als je het wel beheerst, dan zijn er nog steeds vele redenen om de tijd te nemen. Tijd om het aanwezige licht goed te bekijken, de compositie, de omgeving in je op te nemen, te communiceren met je model, te zien hoe dat model zich voelt, enzovoort, enzovoort. De ziel van een onderwerp, landschap of mens, komt pas tot je wanneer je er connectie mee hebt gemaakt. 

Maar die druk van de buitenwereld die we ervaren, die is er eigenlijk niet. Jouw model wil helemaal niet dat je snel werkt. Je model wil goede foto's. En wanneer jij precies vertelt aan je model waar je mee bezig bent, dat je eerst druk in de weer bent met de instellingen en dat er nog niet leuk gekeken hoeft te worden, dan ontspant dat model, en jij erbij. Wanneer je voldoende tijd in je agenda reserveert voor het maken van de perfecte straatfoto, dan is het niet je agenda of je volgende afspraak die jou tijddruk geeft. En wanneer jij jezelf voldoend tijd geeft voor het experimenteren met de verschillende instellingen en technieken, dan verdwijnt de druk en verschijnt het geluk. Want oh wat kan fotografie ons een enorm plezier geven. Wat is het een prachtig vak waarbij we bezig zijn met zulke bijzondere magische zaken waarbij we elke herinnering, elk prachtig staaltje van de natuur en schepping voor altijd kunnen vastleggen. Jij bent de enige die tegen jezelf zegt dat het snel moet. Fotografie is nu precies één van die bezigheden die zich niks aan zou moeten trekken van het huidige tijdsbesef. Zet je telefoon op de vliegtuigstand, zonder je af op een mooie plek, en voel wat fotografie kan doen om de spanning uit je lijf te laten vloeien, om te verdwalen in het bos en in je eigen belevingswereld. Om al je zintuigen te strelen met alles wat je ziet, hoort, ruikt en voelt. Geniet en lach om alles wat er om je heen gebeurt. Fotografie is te mooi om ons stress te geven. Het is er om ons de magie te laten beleven.

Wil jij ook leren om op een andere manier te fotografen? Niet omdat je fotograaf wilt worden, maar omdat je de schoonheid van de wereld, jouw herinneringen, de mensen waar je van houdt en de mooie moment zo goed mogelijk vast te leggen. Op een manier waarop je plezier beleeft en ontspanning. Wil je leren hoe jouw foto's en dus ook jouw posts vaker gezien en gelezen gaan worden? Dan is het zaak om jouw hart en ziel er in te verwerken, om de magie zijn werk te laten doen. 
Ik heb dit jaar een enorm uitgebreide training gemaakt die je dit allemaal leert. Fotograferen met je smartphone voor social media. Het is de meest complete en leuke smartphone training die er bestaat. Omdat op dit moment alles duurder wordt is de prijs van deze training tijdelijk (zolang als het nodig is) verlaagd van 89 naar 44 euro. Ik wil graag dat het voor veel mensen bereikbaar is. Check deze link voor meer info en boeking.

De foto bij dit blog is gemaakt door student Joke Buringa

6 juni aanstaande, is het de Dag van het Kasteel. Voor de stichting Dag van het Kasteel heb ik bovenstaand filmpje gemaakt en onderstaand blog geschreven. De stichting looft prijzen uit aan de bezoekers die van deze dag de mooiste foto's bij hen aanleveren. Met dit filmpje krijgen de bezoekers alvast wat handige tips.

Al zijn er nog steeds veel enthousiaste (amateur)fotografen die altijd een camera bij zich hebben - zeker tijdens een bezoek aan een mooi kasteel - toch fotograferen de meeste mensen op dit moment met hun smartphone. En dat is niet zo heel gek, want deze camera's worden steeds beter en zijn erg makkelijk om te bedienen.

Maar het blijft een camera, dus enige kennis van fotografie kan de foto's die je ermee maakt een stuk beter en mooier maken.

Allereerst is het bij fotografie van belang om te weten dat een camera de dingen vaak heel anders ziet dan wij het zien met onze ogen. En dat betekent ook dat het uiteindelijke resultaat anders is dan wij hadden gedacht. Zo ziet de camera bijvoorbeeld contrasten heel anders. Contrasten worden op een foto veel sterker dan hoe wij het met onze ogen zien. En zoals ik het in het filmpje ook al noemde, diepte ontbreekt op een foto, en dit geeft een heel andere beleving aan het beeld. Hoe meer je kunt leren kijken als een camera, hoe beter we weten hoe het resultaat zal worden en wat we moeten doen om het resultaat te verbeteren. Een ander belangrijk aspect dat op een foto heel anders overkomt is het perspectief. En daar wil ik het in dit blog graag over hebben. Want snap je beter hoe het werkt met het perspectief, dan kun je ook met je smartphone veel betere foto's maken.

Je hoort me in het filmpje zeggen dat inzoomen belangrijk is, het verandert namelijk de beeldhoek waarin je fotografeert en daarmee ook het perspectief.

Maar het is goed om je er bewust van te zijn of je wel echt kunt inzoomen met jouw smartphone. De camera van elke telefoon kan inzoomen, maar wanneer dit alleen een digitale zoom is, dan zoom je niet echt in. Je maakt dan eigenlijk een uitsnede van je foto. Hiermee haal je het beeld niet daadwerkelijk dichterbij en maak je de foto steeds kleiner in het aantal pixels. De kwaliteit van je foto gaat dus hard achteruit en de hoek van waaruit je fotografeert verandert niet.

Wanneer je telefoon echter over een optische zoom beschikt, dan kun je wel degelijk echt inzoomen. Je herkent een smartphone met een optische zoom aan meerdere lensjes aan de achterkant. Heeft hij maar één lensje, dan gaat het feest voor jou helaas niet door. Maar heb je er drie, dan kun je echt inzoomen, en dus de beeldhoek en perspectief van de foto veranderen zonder kwaliteitsverlies aan de foto.

Beschikt jouw smartphone niet over een optische zoom, wees je er dan van bewust dat je altijd in de groothoekstand fotografeert. Dit betekent dat je snel een vertekent perspectief krijgt. Alles wat dichtbij in beeld is, wordt dan heel groot, alles wat ver weg is heel klein.

Ook wanneer je een kasteel fotografeert, krijg je met groothoek de meeste vertekening. Je zag het voorbeeld daarvan in het filmpje. Wanneer inzoomen geen optie is, ga dan in ieder geval iets op afstand staan en neem het kasteel zo in beeld dat je nog voldoende ruimte over hebt aan de zijkant en bovenkant. Je kunt het kasteel vervolgens rechtzetten in een fotobewerkingsapp. Ik gebruik zelf de app van Photoshop Express maar het kan in verschillende apps. In de app ga je naar de tool transformatie en dan kun je het kasteel helemaal recht zetten. Die extra ruimte om het kasteel heb je nodig omdat hij bij het rechtzetten een stuk van de foto afknipt. Er is ook een speciale app voor transformatie, en dat is de app SKRWT. Dit is een meester (of moet ik zeggen ridder) in het rechtzetten van kastelen. Dezelfde foto die ik in het filmpje laat zien, zie je ook hieronder. Je ziet dat ik weinig ruimte naast het kasteel heb overgehouden, dit komt omdat ik heel dichtbij stond. Op de tweede foto zie je het proces van rechtzetten in de app. Bij de derde foto, waar het gebouw is rechtgezet, zie je dat er een stuk van het kasteel is afgesneden omdat er te weinig ruimte om het kasteel was. Dus om deze reden, ga iets verder weg staan, met wat meer ruimte eromheen zodat je het hele kasteel nog in beeld is na het rechtzetten.

Ook het maken van een close portret geeft veel vertekening in de groothoekstand. Hoe dichter het gezicht bij de camera is, hoe groter de neus en hoe kleiner het gezichtje erachter. Nou, dat wil niemand toch?

Een selfiestick of een klein statiefje is dan zeker aan te raden wanneer je een foto van jezelf neemt, zodat de camera verder van je gezicht vandaan is. Zonder dit zit je vast aan de lengte van je armen. Of je nu wel of niet een optische zoom op je smartphone hebt, met de frontcamera (dus de selfiecamera aan de voorkant van je smartphone) kun je nooit inzoomen. Wel is het beeld van de frontcamera ietsje minder groothoek dan van de camera aan de achterkant, maar nog steeds komt er vrij veel vertekening in je beeld. Het is dus heel zinvol om de camera iets verder van je gezicht te kunnen houden door middel van een selfiestick of statiefje. Maar hoe druk je dan af denk je nu misschien? Je kunt dan bijvoorbeeld gebruik maken van een selfiestick met een afstandsbediening. Deze correspondeert met je camera via blue touth. Je kunt deze afstandsbediening ook los van je selfiestick gebruiken. Op die manier kun je jezelf op veel verschillende manieren in beeld brengen, dichtbij maar ook heel ver van de camera af, en maak je veel betere foto's van jezelf dan met je camera in de hand.

Heb je geen selfiestick? De oortjes van je smartphone, die je gebruikt om te bellen, kun je ook als afstandsbediening gebruiken. Sluit ze aan op je smartphone en wanneer je op de volumeknopjes drukt, maakt hij een foto. Dit scheelt ook ongeveer een meter afstand.

Op de eerste foto hierboven zie je dat mijn gezicht in een te overdreven perspectief te zien is (die grote neus) omdat mijn smartphone te dichtbij mijn gezicht was. Op de tweede foto zie je een foto waarbij de smartphone op een klein statiefje staat en ik afdruk met de afstandsbediening van mijn selfiestick. Op deze manier kan ik een foto van mezelf maken waarbij ik op veel grotere afstand ben van de camera en waarbij de achtergrond (het kasteel) dus ook ook veel beter tot zijn recht komt.

Ik wens iedereen veel fotografie plezier tijdens De dag van het Kasteel. Ik hoop dat je mijn tips goed kunt gebruiken.

Wil je meer weten over de Dag van het Kasteel bijvoorbeeld over de kastelen die meedoen, check dan deze link.

Wil je meer weten over fotograferen met je smartphone? Check dan mijn training fotograferen met je smartphone voor social media via deze link.

Eén van de redenen waarom ik me zo thuis voel in de binnenstad van Zutphen is omdat ik dagelijks de magie zie (en voel) van de eeuwenoude straten, huizen, pleinen en torens. Mijn favoriete plek is de Drogenapssteeg en de poort onder de Drogenapstoren. In de avonduren is dit wonderschoon verlicht en altijd wanneer ik er onderdoor loop waan ik mezelf een aantal eeuwen terug in de tijd.

Elke keer wanneer ik daar liep in de afgelopen 4,5 jaar dacht ik: 'Er moet een mooi model in dat licht.' En afgelopen week was het zo ver. Merel, onze laatste voormalig stadsdichter, vond het leuk om plaats te nemen in het mooie licht. Haar schoonheid en de schoonheid van de plek, matchen prachtig.

Toen ik gisteren de foto's op facebook en Instagram liet zien, kreeg ik daar veel enthousiaste reacties op. Maar in de DM ook veel vragen. En die vragen waren vooral hoe we zelf ook dit soort foto's kunnen maken. Dit blog is dus om daar aan iedereen het antwoord op te geven.

Het dient zich aan

Voordat ik inga op het maken van de foto's wil ik het hebben over de voorbereiding. Twee zaken zijn hierbij natuurlijk extreem belangrijk, dat is de lokatie en het model. In mijn beleving dienen deze twee zich altijd vanzelf aan. Het is niet zo dat Merel bij mij op de stoep stond omdat ze zo nodig op de foto moest, maar ik ken haar al een tijd en ze intrigeert me. Ze is enorm veelzijdig, ze schrijft, zingt en heeft het hart op de juiste plek. En we zien natuurlijk allemaal dat ze erg mooi is. Wanneer ik zo iemand ontmoet, dan houd ik dat in mijn achterhoofd, want ooit komt er wel een moment dat ik haar ga vragen om voor mijn camera te staan. En dan die lokatie. Sinds ik hier woon loop ik er elke dag onderdoor. En elke dag voel ik weer de magie. Ik kan het dan ook niet laten om met mijn telefoon er altijd weer een foto van te maken. Maar altijd mist er voor mijn gevoel net iets, namelijk een mooi model. Dat mooie licht dat de oude stenen zo mooi verlicht is prachtig, maar het is eigenlijk te mooi om er alleen maar stenen mee te laten schitteren. De oude tijd vraagt om een nieuw model. En ik kon niet anders dan Merel vragen. Het is geen vooropgezet plan, het is iets wat ik gewoon moet doen. Het is er altijd al geweest, wachtende tot het moment dat ik actie ondernam.

Misschien heb jij in jouw stad ook wel zo'n plek die je al jaren intrigeerd, waar je de magie voelt en waar je je zo thuis voelt. En misschien is er ook wel zo'n persoon die je dolgraag voor je lens zou willen hebben maar waar je het tot nu toe niet aan hebt durven vragen. Natuurlijk kan iemand altijd nee zeggen. Misschien omdat ze het spannend vinden of om welke reden dan ook. Maar iedereen zal zich gevleid voelen omdat jij hem of haar hebt uitgekozen. Vertel je plan en waarom je voor die persoon kiest.

De lokatie is zo enorm geschikt omdat de oude stenen in het zachte warme licht waanzinnig sfeervol zijn. Dit mooie licht is niet vanzelfsprekend. Op veel plekken in de binnenstad hebben ze nieuwe straatlantaarns opgehangen en het felle licht wat daaruit komt is wellicht warm van kleur, maar toch ziet het er koel en alles behalve sfeervol uit. Het is niet mogelijk om richting het licht te kijken, zo fel is het. En de omgeving wordt er ook niet mooier door. Wanneer ook iemand het in zijn hoofd haalt om op deze mooie plek van dat nieuwe licht te plaatsen, dan keten in mezelf in mijn blootje vast aan het hek naast de toren en kom er pas weer vandaan wanneer het is opgelost. Een fotograaf herkent mooi licht, en daar mag je van mij niet aankomen.

Dit licht komt uit 2 straatlantaarns met matglas (tenminste dat dacht ik, maar vandaag overdag zag ik dat het glas volgens mij gewoon vies is). Hierdoor wordt het mooie gele licht nog zachter. Het is niet fel, het is net genoeg licht om daar in de avond zonder al te veel kippenvel en samengeknepen billen doorheen te lopen in je eentje. 

Zoals je ziet op de foto's hieronder wordt de toren ook verlicht. En dat is heel ander licht dan het mooie licht uit de straatlantaarns. Dat zijn namelijk enorm felle spots. Ze moeten tenslotte die hele toren in het licht vangen. Dit licht is niet heel mooi om een model in te fotograferen. Ik kom daar later nog even op terug bij de foto's die gemaakt zijn bij de Oude Berkelpoort. 

Maar dat prachtige schaarse licht, dat is natuurlijk niet het makkelijkste licht. Het is nl heel weinig en daglicht is er op dat tijdstip niet meer. En dat betekent dat je ISO flink omhoog moet en je sluitertijd alsnog ook misschien wel in de problemen komt. We willen natuurlijk altijd met een zo laag mogelijke ISO fotograferen, dit ter voorkoming van veel ruis en ook omdat het dynamisch bereik van je camera dan groter is. Maar de sluitertijd is toch altijd nog belangrijker dan de ISO. Want onbedoeld bewogen foto's, dat wil je altijd voorkomen. Maar bij deze foto's kun je wel de grens opzoeken. Wanneer je model heel stil staat en je fotografeert op een statief, dan kun je prima een sluitertijd aan die bij een normaal portret te lang zou zijn. De sluitertijd van de eerste foto's van Merel zijn allemaal rond de 1/50, wat normaal gesproken dus wel te lang is bij het gebruik van een 85 mm portretlens. De ISO staat bij de meeste foto's op 16000. Heel hoog dus. Maar lang leve fotobewerking. Ik kan nl zonder problemen achteraf veel ruis verwijderen. Wat ook kan is dat wanneer je dat gedaan hebt je juist weer wat korrel toevoegt, om het effect van een analoge camera te krijgen met een hoog ISO filmpje. Dat heb ik overigens bij deze foto's niet gedaan.

Zet haar in het licht

Het gebied dat het licht bereikt is niet groot. Je moet het model dus ergens neerzetten waar het licht goed op haar terecht komt. Omdat het licht maar van één duidelijke richting komt zal altijd maar een deel van het model in het licht komen. Wanneer je wilt dat het gezicht goed zichtbaar is, dan zul je haar dus met het gezicht naar het licht moeten laten draaien. Dat dan haar andere kant niet verlicht is, is bij een foto als deze niet zo belangrijk. Ook dat het licht veel schaduw in het gezicht veroorzaakt is niet erg. Het is geen close portret waarbij het gezicht het belangrijkste is. Dit is een portret zowel van de persoon als van de lokatie. Bij elke foto die je maakt moet je je altijd afvragen, wat is hier belangrijk. Wanneer ik de mooiste weergave van het gezicht van Merel wil maken, dan moet ik hier gewoon overdag terugkomen. De foto's die we nu maken gaan over sfeer, de schoonheid van het geheel, over het silhouet en over de samenkomst van model en lokatie. 

Ik zie bij mijn cursisten dat ze vanuit zichzelf vaak de mist ingaan bij het maken van avond foto's omdat ze niet bewust genoeg kiezen welk deel van de foto belicht moet worden. Let wel, ik bedoel met het woord belichten de instellingen op je camera die ervoor zorgen dat je foto lichter of donkerder wordt. Ik bedoel daarmee niet het licht dat op het model valt. Wanneer ik het heb over het licht dan praat ik over verlichting of uitlichting. Wanneer je in een situatie als deze moet kiezen welke belichting je neemt, dan ga je uit van het belangrijkste wat je wilt laten zien op de foto, en meestal is dat het deel dat het meest verlicht is. In dit geval dus haar gezicht en de voorkant van haar lichaam. Je ziet bij de foto's hieronder dat dit deel van haar het meest helder is,  niet onderbelicht en ook niet overbelicht. De algehele belichting tijdens het maken van de foto is dus op dit deel gericht. Ik zie vaak dat mensen tijdens het belichten kijken naar het resultaat van de hele foto. Maar dan wordt je onderwerp al snel te licht, en ook verliest de foto kleur en dus ook sfeer. Je kijkt dus na het maken van de foto vooral naar het gezicht, dat dit niet sterk overbelicht is. Dat je achtergrond dan misschien heel donker wordt is niet erg. Je kunt dit later altijd nog wat oplichten als je wilt. Een sterk overbelicht gezicht achteraf donkerder te maken (met behoud van detail) is lastiger.

Help je het licht een handje of niet?

Het is natuurljk het leukste om dit soort foto's te maken met alleen maar het aanwezige licht van die prachtige straatlantaarns. Bij de twee foto's hierboven is dit ook het geval. Maar toen Merel onder de poort ging staan, leunend tegen het muurtje, kwam het licht eigenlijk net iets teveel van achteren. Ik vond dit voor haar echt de mooiste plek om te gaan staan maar ze ving dus net niet voldoende licht. Je ziet dit bij de foto links, deze is alleen met het aanwezige licht gemaakt. Hij is alsnog heel mooi, maar ik wilde graag wat meer helderheid in haar gezicht en ik wilde haar net iets minder in silhouet.

Wat ik heb gedaan is een kleine flitser onder het bestaande licht gezet, en net een stukje meer naar mij toe. Dus ipv dat het licht nu alleen maar schuin van achteren komt, heb ik het iets uitgebreid zodat het ook bijna recht tegenover haar is. Ik breid het bereik van het licht dus ietsje uit. Dit geeft nog steeds het gevoel alsof dit het licht is van de lantaarn, er is nog steeds voldoende schaduw en voldoende sfeer. Wat wel belangrijk is, is dat je altijd erop let dat de flitser niet de sfeer wegflitst. Het witte licht van de flitser is totaal anders dan het warme licht van de lantaarns. Het witte licht zorgt wel voor meer helderheid en detail in het gezicht. Je kunt een warm filter op je flits zetten zodat het dezelfde kleur krijgt. In ieder geval zet je de flitser op een minimale stand, zodat het niet al het gele licht wegflitst. Je gaat dan het witte licht mengen met het gele licht. Je flitslicht mag in de foto nooit gaan overheersen zodat het zowel op het model als op de achtergrond het gele licht wegflitst. Ik heb hiervoor een kleine profoto flits gebruikt, die hebben zo'n mooi plexiglas bolletje erop wat het licht ook een stuk zachter maakt. Wil je het nog zachter, dan kun je er altijd nog een parapluutje opzetten. Het resultaat van de foto met flits zie je op de rechtse foto.

Hard en zwart wit

Wanneer je op zo'n perfecte plek als deze hebt gewerkt, waar alles klopte, dan valt vaak alles wat daarna komt tegen. In ons zit dan toch vaak de neiging om door te willen gaan, om meerdere plekken te zoeken en foto's te maken die net zo mooi zijn. Een vaag stemmetje op de achtergrond zegt dan vaak al dat dit niet gaat lukken. Maar ook ik negeer dit stemmetje nog te vaak, dan wil ik meer en kan ik niet gewoon zijn met dat wat we al hebben gemaakt.

Dus na een verkleedpartijd trokken we te  voet naar de andere kant van het centrum, naar de Oude Berkelpoort. Wat ik me niet goed van te voren had gerealiseerd, is dat er daar geen plek is met mooi zacht straatlantaarn licht. De poort wordt net als de Drogenapstoren volledig in het licht gezet met hard spotlicht. Prachtig voor de muur, maar minder mooi voor Merel. De foto's die we hier maakten zijn dus ook in niks zo mooi van sfeer als de foto's bij de Drogenaps. Maar wanneer je dat ziet moet je dat beeld dus ook volledig loslaten, en datgene benadrukken dat hier aanwezig is. En dat zijn de harde schaduwen en het grote verschil in licht. Dus gekozen voor een foto met tegenlicht zodat het licht mooi in het haar valt en gekozen voor een foto waarbij de schaduw van Merel een tweede Merel op de muur projecteert. Beide foto's vervolgens zwart wit gemaakt. Dit omdat het licht en kleur ervan veel minder mooi waren in kleur en dat wat ik hierbij wilde laten zien beter tot zijn recht komt in zwart wit. Sowieso vind ik persoonlijk foto's in hard licht vaak beter passen bij zwart wit.  

Wat ik hierboven vertel is ook een belangrijke les in de fotografie. Een beeld durven loslaten wanneer het anders is dan je in je hoofd had. En ook durven stoppen op het hoogtepunt. Elke situatie is anders, en soms is een situatie niet geschikt voor datgene wat jij wilt bereiken in je foto. Maar luister vooral wel naar die urgentie in jezelf, die stem die jou verteld dat je zoiets moois ziet dat je daar absoluut een keer heel mooie foto's van wilt maken.

Inmiddels is het licht in het steegje en onder de toren toch vervangen (en nee, ik heb mezelf toch maar niet in mijn blootje vastgeketent), en heb 2 andere vrouwen gefotografeerd. Gelukkig is er rekening gehouden met de plek en lijkt het licht minder fel als op andere plekken. Op facebook schreef ik hierover en gaf ik nog wat meer tips. Ook liet ik op Instagram en Tiktok een filmpje zien over hoe je een foto in dit licht kunt maken met je smartphone.

Mischien is deze situatie of de techniek van het flitsen nog wat te ingewikkeld voor je. Ik help je graag bij het verkrijgen van een goede basiskennis van de techniek van fotografie. Check de online basistraining waarmee ik al bijna 10.000 mensen heb leren fotograferen. 

Fotografeer je het liefst alleen met je smartphone en wil je heel graag daarmee ook echt goede foto's maken? Check dan de zeer uitgebreide en leuke online smartphone training, SmartSocials. Deze is ook heel geschikt wanneer je ondernemer bent en social media voor jou belangrijk is. 

De afgelopen weken heb ik een aantal foto's op social media gedeeld die gemaakt zijn met de nachtstand van mijn Samsung smartphone. Ik kreeg hier zoveel verwonderde reacties op dat een blog hierover wel op zijn plaats is. Want de nachtstand van de nieuwste smarthones is echt magisch. Ik vertel je graag waarom.

Tot voor kort was het maken van een mooie avond of nachtfoto met de smartphone niet zo'n groot succes. Het werd vooral een vaag plaatje zonder enige helderheid en met heel erg veel ruis. Om een goede, scherpe en heldere foto te maken heb je licht nodig. Met een gewone camera kun je door middel van een heel lange sluitertijd ervoor zorgen dat je camera alsnog heel veel licht naar binnen laat en door het fotograferen op een statief krijg je dan een onbewogen foto.

Met een smartphone lukte het eerst gewoon niet om al dat aanwezige licht die camera binnen te krijgen. Maar met de nachtstand van de smartphone lukt dat wel, met waanzinnige resultaten tot gevolg. En hij kan daarbij iets wat een camera niet kan, namelijk een best wel scherpe foto maken terwijl je gewoon uit de hand fotografeert.

Bij een gewone camera is elke beweging die de camera maakt tijdens het fotograferen met een lange sluitertijd in beeld terug te zien als beweging. Maar bij de nachtstand is dit niet het geval. De opname duurt lang, soms wel 5 of 6 seconden. In die tijd haalt je smartphone zoveel mogelijk licht binnen. Maar door een bijzondere combinatie van een flinke beeldstabilistie en het maken van meerdere beeldjes achter elkaar die hij zelf aan elkaar plakt, kun je een stilstaand beeld maken zonder beweging. Iets dat met gewone camera dus echt niet kan.

Hoe ga je te werk? Check eerst of je smartphone een nachtstand heeft. Dit kun je vinden in het menu van je camera app. Bij sommige smartphones schakelt hij automatisch de nachtstand in waneer hij ziet dat er weinig licht is. Bij anderen moet je dit zelf inschakelen. Op het moment dat je een foto neemt krijg je de melding in beeld te zien dat je je smartphone zo stil mogelijk moet houden. En dan denk je altijd, dat gaat me niet lukken, want je trilt altijd een beetje. En dat is dus niet erg, want hij zet die beweging zelf weer stil. Ook kun je ervoor kiezen om je smarthone of een klein statiefje te zetten. Je smartphone voelt dan zelf dat hij echt stilstaat een gebruikt dan de beeldstabilisatie niet en gebruikt een nog langere sluitertijd.

Wanneer je hiermee aan de slag gaat zul je zien dat de resultaten erg verschillen. Wanneer je meerdere foto's achter elkaar maakt dan zie je dat hij de ene foto veel lichter maakt dan de andere. Soms maakt hij hem zo licht dat het bijna dag lijkt, dan is dus te licht. En soms is hij nog zo donker dat je niet echt ziet wat het is, zeker bij heel donkere situaties. Je moet er dan gewoon meerdere achter elkaar maken en steeds even op een andere plek je vinger op je scherm drukken. Je zegt daarmee waar hij moet scherp stellen en waar hij moet belichten. Meer dan dit kun je niet echt doen, want je camera bepaalt heel erg zelf wat hij doet en je hebt niet zo heel veel invloed op het resultaat.

Wat je in ieder geval zult zien is dat het dynamisch bereik veel groter is geworden. Dus je ziet zowel de lichtere delen als de donkere delen beiden goed. Er is veel minder ruis en de foto ziet er mooi helder uit.

Is het resultaat van een foto nog niet helemaal naar je zin? Je kunt met een bewerkingsapp de foto nog goed verbeteren. Je kunt dan gebruik maken van de tools, helderheid, belichting, hooglichten en schaduwen en witte tinten en zwarte tinten. Een combi van deze tools kan net dat beetje goedmaken wat je camera niet gelukt is. Ik vind zelf de app Photoshop Express heel fijn om mee te werken.

Probeer het eens uit op verschillende onderwerpen en situaties. Je zult versteld staan van je eigen foto's. Hoe nieuwer de camera hoe beter de resultaten.

Ik zie mezelf nog zitten, in de kleedkamer van de sportschool. Mijn vriendinnetje Clemy had net te horen gekregen dat haar mooie leven bijna ten einde was. In tranen en in stilte zaten we naast elkaar, niet wetende wat we moesten zeggen. Het was dezelfde plek waar we een week eerder zaten toen ze me liet zien dat ze een rare bult onder haar oksel had. We moesten erom giechelen. Maar het was ook de plek waar we het er toch ook over eens waren dat het misschien wel goed was om even naar de dokter te gaan, want het was toch wel een hele rare bult....

Onze volgende ontmoetingen vonden voor een groot deel plaats in het ziekenhuis tijdens haar chemokuren. Wanneer ze thuis was leefden we zo 'gewoon' mogelijk ons leven zoals we dat eerst ook deden. Ik was 18, zij was 16.

Ook toen al fotografeerde ik heel veel, met mijn ritsrats cameraatje. Op een koude dag in november stelde ik voor om foto's van elkaar te gaan maken, zoals ik dat al vanaf mijn 12de regelmatig deed met vriendinnetjes. We sprongen op de fiets en gingen naar het park. Ondanks de kou en de situatie waren de foto's blij en warm. Gierend van de lach poseerde we bij bomen en op bankjes en vroegen aan een toevallige voorbijganger om foto's van ons samen te maken.

Onderweg naar huis op de fiets kwam ze bijna niet meer vooruit. Ik ben zooooo moe, vertelde ze me. Thuisgekomen is ze op de bank gaan liggen en eigenlijk is ze daar sindsdien niet meer echt vandaan gekomen, ze was op. Een maand later, op 2de Kerstdag is ze overleden. Ik was achteraf zo dankbaar voor mijn spontane idee om foto's te gaan maken die dag in november. Ze was die dag zo mooi en stralend. Het was bijna alsof haar ziekte even niet bestond.

Van haar ouders hoorde ik een paar weken later hoe ontzettend blij ze waren met de foto's. Ik had hen de negatieven gegeven en de hele familie had er afdrukken van laten maken. Dit was de eerste keer dat ik foto's heb gemaakt van iemand die is overleden. En ik ervaarde voor het eerst de enorme waarde van deze foto's.

Maar ik heb ook een andere ervaring. Op mijn 24ste overleed mijn zus. Na haar overlijden ging als vanzelf iedereen op zoek naar goede foto's van haar. Maar die waren er nauwelijks. Uiteindelijk is gekozen voor een foto waarin ze met bloemen in haar handen de avondvierdaagse liep. Iedereen heeft hem groot laten afdrukken en opgehangen. Ik ook... voor even... Want eerlijk gezegd vond ik het absoluut geen mooie foto. Hij was wel blij maar heel rommelig en onscherp. Het deed mijn zus absoluut geen recht. Ik heb haar portret sindsdien in mijn hoofd, gelukkig vervaagd dat nooit.

Ze was 36, er was geen goede foto van haar te vinden. Hoe kan dat toch? Haar man was zelfs een fanatiek amateurfotograaf die blijkbaar van alles heeft gefotografeerd behalve zijn eigen vrouw. 

Tegenwoordig gaat het natuurlijk heel anders. We maken ontelbaar veel foto's van elkaar en de selfies zijn niet te tellen. Maar toch zijn er veel mensen die bijna nooit op een foto staan. En als ze er dan een keer opstaan dan is het een vaag vakantie kiekje of een foto tijdens een etentje met vrienden. Maar echt goede foto's, er zijn nog steeds teveel mensen die ze niet van zichzelf of elkaar hebben. Dat het voor hen vaak ongemakkelijk is om op de foto te gaan of die sterke overtuiging echt niet fotogeniek te zijn, dat zijn daarvan nog steeds de grootste redenen. Voor mij waren deze redenen lang geleden voldoende om onderzoek te gaan doen naar de redenen hiervan en om de Powershoot te ontwikkelen. Ik was de eerste in Nederland die dit uitgebreide onderzoek heeft gedaan en een methode heeft ontwikkeld waarbij iedereen leert om onspannen voor de camera te staan, af te rekenen met camera angst en vriendelijke naar jezelf te leren kijken. Nog steeds ben ik erg blij en trots dat ik dit ooit gedaan heb. En ik ben er waarschijnlijk nog trotser op dat ik deze methode aan zoveel mensen heb doorgegeven en er daarom zoveel fotografen zijn die op hun manier de wereld weer een stukje mooier maken.

Heb jij genoeg echt mooie foto's van jezelf? En dan bedoel ik recent, dus niet ouder dan een jaar? Veel mensen, en vooral vrouwen, biljven vaak hangen in de tijd dat ze zichzelf het mooist vonden. Wanneer je dit doet, dan blijft het beeld van nu vaak tegenvallen. Je loopt dan altijd een aantal jaar achter je leven aan en het beeld dat je dan zo nu en dan tijdens een onverwacht geschoten foto ziet, dat past niet bij jouw werkelijkheid. Die werkelijkheid die in het verleden ligt.

We hebben vaak zoveel redenen om de camera te ontwijken. We moeten nog die paar kilo's kwijt, we hebben een bad hair day, we hebben geen make up op, we voelen ons niet goed, enzovoort enzovoort. Maar vandaag is het enige dat zeker is. We zijn in alle omstandigheden goed genoeg om op een leuke spontane foto te verschijnen. Een mooie herinnering laat zich beinvloeden door kilo's, haar of make-up. 

Regelmatig wordt ik gevraagd om foto's te maken van een gezin om dat vader, moeder of een van de grootouders binnenkort gaat overlijden. Vaak is dit in een stadium waarin de persoon die gaat overlijden qua uiterlijk niet meer is wat hij of zij was. Natuurlijk is het fijn om die foto's te maken. Maar wanneer er eigenlijk nooit goede foto's gemaakt werden toen de persoon nog gezond was, worden dit de foto's die iedereen in zijn geheugen blijft houden. Zowel voor de persoon die ziek is, als voor de familieleden, is het veel fijner om foto's te hebben bij goede gezondheid.

Dus pak die camera of bel die fotograaf, en fotogravier het leven en de liefde!

High key en low key fotografie, het is heel populair op het moment. En dat is niet zo vreemd want je kunt er prachtige dingen mee doen. Een high key foto geeft een heel licht een vrolijk gevoel en het maakt alles en iedereen een beetje mooier. Low key daarentegen is donker met een dramatisch effect. Het maakt iets niet perse mooier maar vaak wel interessanter.

Er zijn best veel verschillende manieren om deze foto's te maken en veel fotograferen hebben er hun geheel eigen stijl in gevonden. Wanneer je in google zoekt op high key foto's dan zie je foto's die extreem licht zijn met heel weinig contrast, je ziet foto's met zoveel licht van achteren dat het model best overstraalt is, maar je ziet ook foto's waarbij de contrasten eigenlijk best heel groot zijn, het wit is dan gewoon heel wit, en het zwart heel zwart. Alleen het percentage zwart is in die foto dan extreem weinig zodat alsnog de witte/lichte tinten overheersen.

Officieel is een high key foto niet overbelicht maar zijn er alleen maar heel lichte en witte tinten in beeld waardoor de hele foto heel licht is. Maar in de praktijk wordt een high key foto toch best vaak overbelicht, bijvoorbeeld omdat het onderwerp of model toch net niet licht genoeg is en het high key effect daardoor een stuk minder is. Wanneer je gaat overbelichten krijg je toch al snel een 'mislukt' gevoel bij een foto en dat kun je dan later weer goedmaken door de juiste bewerking. Door overbelichting verdwijnen details en contrast. En zeker dat laatste kun je met bewerking weer terug brengen. Dit kan door de zwarte tinten in bijvoorbeeld de ogen weer flink terug te brengen in de foto. In plaats van een heel licht en vaag plaatje krijgt de foto hierdoor weer veel meer body.

Amee in low key                 Zonneke in high key

Zowel high key als low key worden meestal met studio flitsers gemaakt. Dit is het makkelijkst omdat je hiermee veel meer te zeggen hebt over het licht. Waar het vandaan komt, hoe sterk het is, hoe hard of zacht en hoe groot de omtrek ervan is. Bij een high key foto wordt het model volledig uitbelicht, en daarmee wordt bedoeld dat het licht van alle kanten gelijk is, zowel op het model als op de achtergrond, waardoor er geen enkele schaduw te zien is. Hierdoor krijg je een foto die er zacht verlicht uitziet en weinig contrast heeft. Bij een low key foto komt het licht vaak juist maar van één kant en verlicht het maar een klein deel van het model. Het licht is ook vrij hard en sterk waardoor het verschil in licht en donker heel groot wordt. Er is dus heel veel contrast in de deze foto's.

De kleurtinten die in beide foto's gebruikt worden zijn heel belangrijk. Bij een high key foto krijg je het beste effect wanneer je model licht van huidtint is, blond haar heeft, witte of lichte kleding draagt en dat ook de achtergrond wit is. Zoveel mogelijk wit in de foto zorgt tenslotte voor de meest lichte foto. Bij een low key foto werkt een donkerder huidtint, donker haar en donkere kleding en een donkere achtergrond juist weer goed. Al is in dit geval een lichte huidtint en licht haar ook prima aangezien je vaak maar een deel ervan verlicht.

Maar wat als je nu niet beschikt over een geschikte ruimte die als studio kan fungeren en ook geen studioflitsers hebt? Kun je dan ook een high key of low key foto maken met alleen maar daglicht?

Dit was een vraag die ik afgelopen weer van een aantal studenten kreeg. We zijn op pad gegaan om de juiste situaties te vinden om dit voor elkaar te krijgen.

Wanneer je ervan uit gaat dat een high key foto volledig uitbelicht moet zijn, werkt het in een buiten situatie dus het beste wanneer je een plek vindt waarbij het licht niet duidelijk van één kant komt, maar zoveel mogelijk zacht en gelijkmatig is. Dit soort licht vind je meestal op een beschutte plek zoals bijvoorbeeld in een steegje. Maar die witte achtergrond is wel heel belangrijk, dus is het steegje met de witte muur bij mij om de hoek hiervoor de ideale locatie. Perfect uitbelicht lukt in een buitensituatie meestal niet, ook niet in dat steegje. En die achtergrond helemaal wit krijgen dat lukt vaak ook niet. Er zijn twee mogelijkheden om dit voor elkaar te krijgen. Of je gaat de foto overbelichten terwijl je hem maakt of je doet dit achteraf in de nabewerking. Fotograferen in RAW is hierbij eigenlijk wel nodig, omdat je in dat geval veel meer achteraf kunt bereiken in de nabewerking. Op de foto hieronder zie je studenten Mariet van de Maat en Linda te Winkel aan het werk in dit steegje. Op de tweede en derde foto zie je mij gefotografeerd door student Mariette Fuchs. Voor het high key effect heb ik een witte jas aan. Deze foto is overbelicht geschoten en flink nabewerkt in lightroom. De huid en achtergrond zijn hierdoor goed wit geworden en het contrast is versterkt door de zwarte tinten in bijvoorbeeld de ogen weer donkerder te maken. Het is niet de makkelijkste situatie, maar je kunt er best heel leuke resultaten mee bereiken. Een reflectie scherm kan in deze situatie wel heel goed helpen. Wanneer het licht nog niet helemaal gelijkmatig is dan kun je eventuele schaduwen met een reflectie scherm nog wat invullen. Ook kun je proberen om de foto in het tegenlicht te maken waarbij je de lucht als achtergrond gebruikt. Wanneer je de belichting van de camera dan afstemt op het model wordt de lucht flink wit en krijg je model een overstraalt effect. Ook in deze situatie kan het gebruik van een reflectiescherm heel fijn zijn.

Low key fotografie met daglicht is denk ik iets makkelijker dan high key. Zoek een situatie waarin het licht van één kant komt en waarbij de achtergrond donker is. Het licht mag in dit geval direct zonlicht zijn. Zet dan het model zo neer dat maar een deel van het gezicht door het licht wordt verlicht. Omdat je in de studio het licht met een flitser veel meer kunt bundelen is het met daglicht soms lastig om precies te bepalen hoe dat licht op het gezicht terecht komt en wat het precies wel en niet verlicht. Om deze reden zul je ook bij de low key foto's met daglicht soms meer bewerking nodig hebben om het precies zo eruit te laten zien als je wilt.

Wanneer er bijvoorbeeld delen in het gezicht nog te licht zijn die jij donker wilt hebben of juist delen nog te donker zijn die jij licht wilt hebben, zoals bijvoorbeeld een oog, dan kun je dat achteraf met bewerken nog goed aanpassen. Voor de gehele foto ga je vaak voornamelijk aan de slag met hooglichten, schaduwen, witte tinten en zwarte tinten. Wanneer je dit lokaal wilt doen, dan doe je dat door het gebruik van de aanpassingspenseel en door het gebruik van radiaalfilter om de achtergrond nog donkerder te maken en eventueel het model geleidelijk aan te laten overlopen in het zwart.

In tegenstelling tot high key fotografie waar toch best vaak wat overbelichting wordt gebruikt, is een low key foto zeker geen onderbelichte foto. De foto is zo donker omdat er maar een klein deel van de foto verlicht is, maar dat deel is niet onderbelicht.

In de foto hieronder zie je studenten Mariet en Linda weer die onder een mooie oude poort staan. Het zonlicht komt hier van één kant binnen en de achtergrond is heel donker. De ideale plek dus.

Foto twee en drie ben ik, gemaakt op die plek door Mariette. Foto vier en vijf is Mariet, gemaakt door Linda. De eerste foto is een low key foto gemaakt in de studio met een spot, en de tweede met daglicht onder die toren. Ik vind dat het resultaat van het daglicht er best mag zijn.

Het is natuurlijk fantastisch wanneer je over allerlei mooie apparatuur beschikt. Maar het is ook heel erg leuk om juist zonder dit alles zoveel mogelijk te bereiken. Dit doe je vooral door heel goed te kijken naar licht en op zoek te gaan naar de juiste locaties en lichtsituaties. Ik vind zelf altijd dat je een foto zo goed mogelijk moet maken tijdens het fotograferen en het bewerken moet gebruiken voor de finishing touch. Maar bij het maken van deze foto's mag je best wat meer schuiven met al die prachtige knoppen in lightroom en er een mooi kunstwerk van maken. Oefenen met totaal verschillende lichtsituaties, daar leer je enorm veel van!

Wil je leren om prachtige low key en high key foto's te maken in een studio? Check dan hier de data voor de workshop studiofotografie.