Schoonheid in het avondlicht

Eén van de redenen waarom ik me zo thuis voel in de binnenstad van Zutphen is omdat ik dagelijks de magie zie (en voel) van de eeuwenoude straten, huizen, pleinen en torens. Mijn favoriete plek is de Drogenapssteeg en de poort onder de Drogenapstoren. In de avonduren is dit wonderschoon verlicht en altijd wanneer ik er onderdoor loop waan ik mezelf een aantal eeuwen terug in de tijd.

Elke keer wanneer ik daar liep in de afgelopen 4,5 jaar dacht ik: 'Er moet een mooi model in dat licht.' En afgelopen week was het zo ver. Merel, onze laatste voormalig stadsdichter, vond het leuk om plaats te nemen in het mooie licht. Haar schoonheid en de schoonheid van de plek, matchen prachtig.

Toen ik gisteren de foto's op facebook en Instagram liet zien, kreeg ik daar veel enthousiaste reacties op. Maar in de DM ook veel vragen. En die vragen waren vooral hoe we zelf ook dit soort foto's kunnen maken. Dit blog is dus om daar aan iedereen het antwoord op te geven.

 

Het dient zich aan

Voordat ik inga op het maken van de foto's wil ik het hebben over de voorbereiding. Twee zaken zijn hierbij natuurlijk extreem belangrijk, dat is de lokatie en het model. In mijn beleving dienen deze twee zich altijd vanzelf aan. Het is niet zo dat Merel bij mij op de stoep stond omdat ze zo nodig op de foto moest, maar ik ken haar al een tijd en ze intrigeert me. Ze is enorm veelzijdig, ze schrijft, zingt en heeft het hart op de juiste plek. En we zien natuurlijk allemaal dat ze erg mooi is. Wanneer ik zo iemand ontmoet, dan houd ik dat in mijn achterhoofd, want ooit komt er wel een moment dat ik haar ga vragen om voor mijn camera te staan. En dan die lokatie. Sinds ik hier woon loop ik er elke dag onderdoor. En elke dag voel ik weer de magie. Ik kan het dan ook niet laten om met mijn telefoon er altijd weer een foto van te maken. Maar altijd mist er voor mijn gevoel net iets, namelijk een mooi model. Dat mooie licht dat de oude stenen zo mooi verlicht is prachtig, maar het is eigenlijk te mooi om er alleen maar stenen mee te laten schitteren. De oude tijd vraagt om een nieuw model. En ik kon niet anders dan Merel vragen. Het is geen vooropgezet plan, het is iets wat ik gewoon moet doen. Het is er altijd al geweest, wachtende tot het moment dat ik actie ondernam.

Misschien heb jij in jouw stad ook wel zo'n plek die je al jaren intrigeerd, waar je de magie voelt en waar je je zo thuis voelt. En misschien is er ook wel zo'n persoon die je dolgraag voor je lens zou willen hebben maar waar je het tot nu toe niet aan hebt durven vragen. Natuurlijk kan iemand altijd nee zeggen. Misschien omdat ze het spannend vinden of om welke reden dan ook. Maar iedereen zal zich gevleid voelen omdat jij hem of haar hebt uitgekozen. Vertel je plan en waarom je voor die persoon kiest.

 

De lokatie is zo enorm geschikt omdat de oude stenen in het zachte warme licht waanzinnig sfeervol zijn. Dit mooie licht is niet vanzelfsprekend. Op veel plekken in de binnenstad hebben ze nieuwe straatlantaarns opgehangen en het felle licht wat daaruit komt is wellicht warm van kleur, maar toch ziet het er koel en alles behalve sfeervol uit. Het is niet mogelijk om richting het licht te kijken, zo fel is het. En de omgeving wordt er ook niet mooier door. Wanneer ook iemand het in zijn hoofd haalt om op deze mooie plek van dat nieuwe licht te plaatsen, dan keten in mezelf in mijn blootje vast aan het hek naast de toren en kom er pas weer vandaan wanneer het is opgelost. Een fotograaf herkent mooi licht, en daar mag je van mij niet aankomen.

Dit licht komt uit 2 straatlantaarns met matglas (tenminste dat dacht ik, maar vandaag overdag zag ik dat het glas volgens mij gewoon vies is). Hierdoor wordt het mooie gele licht nog zachter. Het is niet fel, het is net genoeg licht om daar in de avond zonder al te veel kippenvel en samengeknepen billen doorheen te lopen in je eentje. 

Zoals je ziet op de foto's hieronder wordt de toren ook verlicht. En dat is heel ander licht dan het mooie licht uit de straatlantaarns. Dat zijn namelijk enorm felle spots. Ze moeten tenslotte die hele toren in het licht vangen. Dit licht is niet heel mooi om een model in te fotograferen. Ik kom daar later nog even op terug bij de foto's die gemaakt zijn bij de Oude Berkelpoort. 

 

 

Maar dat prachtige schaarse licht, dat is natuurlijk niet het makkelijkste licht. Het is nl heel weinig en daglicht is er op dat tijdstip niet meer. En dat betekent dat je ISO flink omhoog moet en je sluitertijd alsnog ook misschien wel in de problemen komt. We willen natuurlijk altijd met een zo laag mogelijke ISO fotograferen, dit ter voorkoming van veel ruis en ook omdat het dynamisch bereik van je camera dan groter is. Maar de sluitertijd is toch altijd nog belangrijker dan de ISO. Want onbedoeld bewogen foto's, dat wil je altijd voorkomen. Maar bij deze foto's kun je wel de grens opzoeken. Wanneer je model heel stil staat en je fotografeert op een statief, dan kun je prima een sluitertijd aan die bij een normaal portret te lang zou zijn. De sluitertijd van de eerste foto's van Merel zijn allemaal rond de 1/50, wat normaal gesproken dus wel te lang is bij het gebruik van een 85 mm portretlens. De ISO staat bij de meeste foto's op 16000. Heel hoog dus. Maar lang leve fotobewerking. Ik kan nl zonder problemen achteraf veel ruis verwijderen. Wat ook kan is dat wanneer je dat gedaan hebt je juist weer wat korrel toevoegt, om het effect van een analoge camera te krijgen met een hoog ISO filmpje. Dat heb ik overigens bij deze foto's niet gedaan.

 

Zet haar in het licht

Het gebied dat het licht bereikt is niet groot. Je moet het model dus ergens neerzetten waar het licht goed op haar terecht komt. Omdat het licht maar van één duidelijke richting komt zal altijd maar een deel van het model in het licht komen. Wanneer je wilt dat het gezicht goed zichtbaar is, dan zul je haar dus met het gezicht naar het licht moeten laten draaien. Dat dan haar andere kant niet verlicht is, is bij een foto als deze niet zo belangrijk. Ook dat het licht veel schaduw in het gezicht veroorzaakt is niet erg. Het is geen close portret waarbij het gezicht het belangrijkste is. Dit is een portret zowel van de persoon als van de lokatie. Bij elke foto die je maakt moet je je altijd afvragen, wat is hier belangrijk. Wanneer ik de mooiste weergave van het gezicht van Merel wil maken, dan moet ik hier gewoon overdag terugkomen. De foto's die we nu maken gaan over sfeer, de schoonheid van het geheel, over het silhouet en over de samenkomst van model en lokatie. 

 

 

Ik zie bij mijn cursisten dat ze vanuit zichzelf vaak de mist ingaan bij het maken van avond foto's omdat ze niet bewust genoeg kiezen welk deel van de foto belicht moet worden. Let wel, ik bedoel met het woord belichten de instellingen op je camera die ervoor zorgen dat je foto lichter of donkerder wordt. Ik bedoel daarmee niet het licht dat op het model valt. Wanneer ik het heb over het licht dan praat ik over verlichting of uitlichting. Wanneer je in een situatie als deze moet kiezen welke belichting je neemt, dan ga je uit van het belangrijkste wat je wilt laten zien op de foto, en meestal is dat het deel dat het meest verlicht is. In dit geval dus haar gezicht en de voorkant van haar lichaam. Je ziet bij de foto's hieronder dat dit deel van haar het meest helder is,  niet onderbelicht en ook niet overbelicht. De algehele belichting tijdens het maken van de foto is dus op dit deel gericht. Ik zie vaak dat mensen tijdens het belichten kijken naar het resultaat van de hele foto. Maar dan wordt je onderwerp al snel te licht, en ook verliest de foto kleur en dus ook sfeer. Je kijkt dus na het maken van de foto vooral naar het gezicht, dat dit niet sterk overbelicht is. Dat je achtergrond dan misschien heel donker wordt is niet erg. Je kunt dit later altijd nog wat oplichten als je wilt. Een sterk overbelicht gezicht achteraf donkerder te maken (met behoud van detail) is lastiger.

 

Help je het licht een handje of niet?

Het is natuurljk het leukste om dit soort foto's te maken met alleen maar het aanwezige licht van die prachtige straatlantaarns. Bij de twee foto's hierboven is dit ook het geval. Maar toen Merel onder de poort ging staan, leunend tegen het muurtje, kwam het licht eigenlijk net iets teveel van achteren. Ik vond dit voor haar echt de mooiste plek om te gaan staan maar ze ving dus net niet voldoende licht. Je ziet dit bij de foto links, deze is alleen met het aanwezige licht gemaakt. Hij is alsnog heel mooi, maar ik wilde graag wat meer helderheid in haar gezicht en ik wilde haar net iets minder in silhouet.

Wat ik heb gedaan is een kleine flitser onder het bestaande licht gezet, en net een stukje meer naar mij toe. Dus ipv dat het licht nu alleen maar schuin van achteren komt, heb ik het iets uitgebreid zodat het ook bijna recht tegenover haar is. Ik breid het bereik van het licht dus ietsje uit. Dit geeft nog steeds het gevoel alsof dit het licht is van de lantaarn, er is nog steeds voldoende schaduw en voldoende sfeer. Wat wel belangrijk is, is dat je altijd erop let dat de flitser niet de sfeer wegflitst. Het witte licht van de flitser is totaal anders dan het warme licht van de lantaarns. Het witte licht zorgt wel voor meer helderheid en detail in het gezicht. Je kunt een warm filter op je flits zetten zodat het dezelfde kleur krijgt. In ieder geval zet je de flitser op een minimale stand, zodat het niet al het gele licht wegflitst. Je gaat dan het witte licht mengen met het gele licht. Je flitslicht mag in de foto nooit gaan overheersen zodat het zowel op het model als op de achtergrond het gele licht wegflitst. Ik heb hiervoor een kleine profoto flits gebruikt, die hebben zo'n mooi plexiglas bolletje erop wat het licht ook een stuk zachter maakt. Wil je het nog zachter, dan kun je er altijd nog een parapluutje opzetten. Het resultaat van de foto met flits zie je op de rechtse foto.

 

 

Hard en zwart wit

Wanneer je op zo'n perfecte plek als deze hebt gewerkt, waar alles klopte, dan valt vaak alles wat daarna komt tegen. In ons zit dan toch vaak de neiging om door te willen gaan, om meerdere plekken te zoeken en foto's te maken die net zo mooi zijn. Een vaag stemmetje op de achtergrond zegt dan vaak al dat dit niet gaat lukken. Maar ook ik negeer dit stemmetje nog te vaak, dan wil ik meer en kan ik niet gewoon zijn met dat wat we al hebben gemaakt.

Dus na een verkleedpartijd trokken we te  voet naar de andere kant van het centrum, naar de Oude Berkelpoort. Wat ik me niet goed van te voren had gerealiseerd, is dat er daar geen plek is met mooi zacht straatlantaarn licht. De poort wordt net als de Drogenapstoren volledig in het licht gezet met hard spotlicht. Prachtig voor de muur, maar minder mooi voor Merel. De foto's die we hier maakten zijn dus ook in niks zo mooi van sfeer als de foto's bij de Drogenaps. Maar wanneer je dat ziet moet je dat beeld dus ook volledig loslaten, en datgene benadrukken dat hier aanwezig is. En dat zijn de harde schaduwen en het grote verschil in licht. Dus gekozen voor een foto met tegenlicht zodat het licht mooi in het haar valt en gekozen voor een foto waarbij de schaduw van Merel een tweede Merel op de muur projecteert. Beide foto's vervolgens zwart wit gemaakt. Dit omdat het licht en kleur ervan veel minder mooi waren in kleur en dat wat ik hierbij wilde laten zien beter tot zijn recht komt in zwart wit. Sowieso vind ik persoonlijk foto's in hard licht vaak beter passen bij zwart wit.  

Wat ik hierboven vertel is ook een belangrijke les in de fotografie. Een beeld durven loslaten wanneer het anders is dan je in je hoofd had. En ook durven stoppen op het hoogtepunt. Elke situatie is anders, en soms is een situatie niet geschikt voor datgene wat jij wilt bereiken in je foto. Maar luister vooral wel naar die urgentie in jezelf, die stem die jou verteld dat je zoiets moois ziet dat je daar absoluut een keer heel mooie foto's van wilt maken.

 

 

Inmiddels is het licht in het steegje en onder de toren toch vervangen (en nee, ik heb mezelf toch maar niet in mijn blootje vastgeketent), en heb 2 andere vrouwen gefotografeerd. Gelukkig is er rekening gehouden met de plek en lijkt het licht minder fel als op andere plekken. Op facebook schreef ik hierover en gaf ik nog wat meer tips. Ook liet ik op Instagram en Tiktok een filmpje zien over hoe je een foto in dit licht kunt maken met je smartphone.

 

Mischien is deze situatie of de techniek van het flitsen nog wat te ingewikkeld voor je. Ik help je graag bij het verkrijgen van een goede basiskennis van de techniek van fotografie. Check de online basistraining waarmee ik al bijna 10.000 mensen heb leren fotograferen. 

Fotografeer je het liefst alleen met je smartphone en wil je heel graag daarmee ook echt goede foto's maken? Check dan de zeer uitgebreide en leuke online smartphone training, SmartSocials. Deze is ook heel geschikt wanneer je ondernemer bent en social media voor jou belangrijk is.