Fotograferen tegen stress

 

We zitten op dit moment in een gekke tijd. Om veel verschillende redenen ervaren mensen veel stress. Ik ook! Maar er is iets waar ik altijd weer op terug kan vallen, en wat me altijd helpt, en dat is fotografie. Ik kan een uur lang met mijn smartphone aan de IJssel zitten en heel veel mislukte foto's maken van mijn hond, het water of mezelf.  Wanneer al mijn zintuigen zich tegelijk inzetten op zo'n mooie plek om een plaatje te schieten, dan vergeet ik even alle dingen die er op dit moment spelen en komen mijn hart en mijn hoofd even tot rust.

Hoe ik dat doe wil ik heel graag met jullie delen.

 

Mindfull of Meditatief

Wanneer je fotografie gebruikt om stress te reduceren kun je het mindfull fotograferen noemen, of meditatief fotograferen. Je fotografeert dan op zo'n manier dat het resultaat ondergeschikt is aan de handeling zelf.

Dit hoeft niet per definitie te betekenen dat de foto's slecht worden of dat je niet je best doet om er iets moois van te maken. Het kan natuurlijk samen gaan. Zolang het goed willen doen maar niet in de weg zit van het ontspannen kunnen werken.

Twee manieren van werken

Wanneer je wilt dat fotografie geen enkele vorm van stress oplevert, of zelfs ontspannend kan werken, zijn er in grove lijnen twee manieren van werken:

• Je richt je volledig op het fotograferen, zonder je druk te maken om het resultaat. Je bent volledig bezig met de handeling en wat er uit komt hoeft voor jou niet ergens aan te voldoen of goed te zijn. Je laat het resultaat volledig los.
• Je gebruikt de technische kennis die je hebt zo goed mogelijk, met wel als doel een mooie foto te maken, maar op een ontspannen manier. Voor perfectionisme is er op deze manier geen ruimte. Hoe beter je technische kennis is, hoe meer ontspannen je de techniek toe kunt passen, zonder dat het stress geeft. Dus een streven naar zo goed mogelijk de techniek beheersen is hierin belangrijk. Hoe meer je oefent en hoe meer ervaring je hebt, hoe beter dat gaat lukken.

 

De plek

De locatie waar je fotografeert kan enorm helpen. In principe kun je overal goed fotograferen, je kunt overal mooie dingen zien, maar hoe rustiger en mooier de locatie, hoe meer ontspanning het vaak oplevert. Fotografeer daarom vaak op plekken waar jij je heel fijn voelt.

 

 

Fotograferen met al je zintuigen

Als één van mijn eerste slogans, toen ik begon als fotograaf, had ik 'fotograferen met je hart'. Natuurlijk fotografeer je vooral met je ogen, maar wanneer je hart erbij komt kijken zie je veel meer en zie je veel mooiere dingen. Wanneer je je hart openstelt terwijl je kijkt, dan ga je opeens veel beter, rustiger en meer gefocust kijken. Wanneer de gemiddelde mens door de stad loopt, kijken we heel oppervlakkig. Hoe meer gefocust we gaan kijken, hoe meer we zien en hoe anders we zien.

Rustig om je heen kijken, echt kijken, is automatisch kijken vanuit je hart. Oppervlakkig kijken gaat veel meer met alleen je ogen, en dan zie je alleen de noodzakelijke dingen, bijvoorbeeld om ervoor te zorgen dat je nergens tegenaan loopt.

Maar fotograferen met je ogen en hart is nog niet voldoende. Alle zintuigen doen mee. Tijdens het fotograferen hoor je ook de geluiden en voel je dingen, zoals bijvoorbeeld de wind. Wanneer je je heel bewust bent van alles wat je met je zintuigen waarneemt, dan ben je nog meer in het moment en blijft er steeds minder ruimte en tijd over in je drukke hoofd om te denken aan problemen, twijfels en je to do lijst.

Terwijl je hiermee bezig bent, haal een aantal keer bewust diep en rustig adem. Bij stress gaan we automatisch veel oppervlakkiger ademhalen en dat zorgt voor veel meer spanning in je lijf. Wanneer ik fotografeer haal ik regelmatig even diep adem. Ik laat het mijn modellen ook altijd doen, zodat de spanning even wordt weggeblazen.

 

Glimlachen voor mooie stofjes

Wanneer ik op zoek ga naar mooie dingen om me heen dan verschijnt er automatisch een glimlach op mijn gezicht.

En die glimlach is belangrijker dan je denkt. Want een glimlach zorgt ervoor dat er geluksstofjes worden aangemaakt in je lichaam, ook als hij in eerste instantie misschien nog niet echt is. En die geluksstofjes, die zorgen ervoor dat je de wereld net weer ietsje mooier ziet. Wanneer ik een persoon fotografeer dan heb ik sowieso een lach op mijn gezicht, en die is altijd echt. Ik vind het altijd een groot voorrecht wanneer er iemand voor mijn camera staat, dus het gaat vanzelf. Maar voor de persoon die ervoor staat is het ook fijn om naar een vriendelijk gezicht te kijken in plaats van een gespannen of hevig geconcentreerd gezicht wat al snel als chagrijnig over kan komen.

 

Rust

Om ontspannen te fotograferen is rust heel belangrijk. Wanneer je ergens gaat fotograferen, kom dan eerst lekker aan op de plek, voel je plek en kijk goed om je heen. Laat je camera eerst even in je tas. Neem dan ook altijd ruim de tijd zodat je niet hoeft te haasten.

 

Het hoeft niks te zijn

Wanneer je gaat fotograferen voor ontspanning hoeft het niks te zijn wat je gaat fotograferen. Natuurlijk kun je mooie landschappen maken of leuke straatbeelden. Maar het is niet noodzakelijk. Het werkt juist ook heel goed om zonder doel te werken en zonder plan. Een beetje pielen boven een boomschors, een stoeptegel of een stapeltjes takjes kan heel rustgevend werken. Abstracte fotografie is dan ook heel geschikt voor het ontspannen fotograferen. Omdat je onderwerp niet echt iets is, behalve wat lijnen en structuren, hoeft het ook nergens aan te voldoen. Het zien van lijnen en structuren geeft rust in je hoofd.

 

Speel en experimenteer

Probeer vooral ook heel andere dingen te doen dan je normaal gesproken doet. Foto's vanuit gekke standpunten, met een raar perspectief, van heel dichtbij of bewust bewogen, alles kan. Het is ook heel fijn om gewoon je smartphone te gebruiken in plaats van een ingewikkelde camera. Hoe meer je uitprobeert, hoe meer je jezelf kunt verliezen in het moment, en dat verliezen, dat werkt heel ontspannend. Ik moet regelmatig lachen om mezelf wanneer ik op die manier bezig ben. Zowel aan de manier van fotograferen als aan het resultaat zal niemand een fotograaf kunnen herkennen. En dat vind ik fijn, want spelen en even de verantwoordelijkheid weglaten is gewoon heel lekker om te doen.

 

Tijdens een opdracht

Hoe kun je een heel ontspannen manier van fotograferen vasthouden wanneer je met een opdracht bezig bent waarbij het resultaat wel degelijk heel belangrijk is.

Allereerst kan ik daar over zeggen dat veel mensen niet voldoende tijd nemen. Ik zie bij cursisten bijna altijd dat de camera te snel wordt gepakt en dat er te snel wordt geklikt. Maar fotografie kost tijd, en het proces naar de juiste instellingen kost ook tijd. Als fotograaf mag je je tijd nemen om de situatie in te schatten en je instellingen goed te maken.

 

Zorg dat je bent voorbereid

Wanneer je een opdracht krijgt (of misschien gewoon een huiswerkopdracht voor één van mijn trainingen gaat doen) zorgt dat je goed bent voorbereid. Zorg dat je de locatie kent of weet met welke lichtsituatie je daar te maken krijgt. Stem met de opdrachtgever heel goed af wat er verwacht wordt en bepaal wat je daarvoor nodig hebt. Zo ga je altijd met de juiste apparatuur op pad. Wat kan helpen is een standaard checklist maken zodat je nooit iets vergeet om mee te nemen. Want apparatuur die niet compleet is, geeft gegarandeerd stress. Geloof me, ik heb het in mijn hele carriere al zo vaak meegemaakt. Net dat ene snoertje niet bij me zodat de flitsers niet werken, of een geheugenkaart die nog thuis in de computer zit. 

 

Het beginscherm

Voordat je gaat fotograferen kijk je eerst goed op je beginscherm/het snelmenu. Hier staan de instellingen die je de laatste keer gebruikt hebt. Kijk goed of daar niks raars staat zoals bijvoorbeeld een heel hoge ISO of een extreme belichtingscorrectie. Zet alles eerst weer terug naar standaard.

 

Bepaal vooraf

Het is goed om een aantal dingen al voordat je gaat fotograferen te bepalen. Te vaak zie ik dat mensen meteen beginnen te schieten maar er is dan nog geen enkele instelling bewust gekozen en dus kies je ook niet bewust voor een bepaald resultaat.

Voor een goede foto laat je niks aan het toeval over maar bepaal jij hoe hij eruit ziet.

 

Wat zijn de dingen die je vooraf bepaalt?

• Je beeldhoek. De beeldhoek bepaalt heel erg hoe jouw foto eruit komt te zien. Komt er veel in beeld op de groothoekstand, of komt er weinig in beeld wanneer je ver inzoomt. Komt er veel diepte in de foto of juist weinig diepte? En ook ook je scherptediepte wordt voor een deel bepaald door de beeldhoek waarin je fotografeert. Zoomen is in eerste instantie niet bedoelt om dingen dichterbij te halen. Het is bedoeld om je beeldhoek te bepalen, wat een bepaald effect aan de foto geeft en bepaalt hoeveel je ziet. En elke situatie heeft een meest geschikte beeldhoek. Die bepaal je eerst, en als je beeld dan nog verder weg of dichterbij moet zijn, dan loop je dichter naar je onderwerp of ga je er verder van af.
• Maak je de foto horizontaal of verticaal? Ik zie te vaak dat hier niet bewust over na wordt gedacht en om die reden past een onderwerp vaak niet lekker in het beeld.
• Diafragma. Je bepaalt een diafragma altijd heel bewust. Want naast de beeldhoek is dit het andere wat je scherptediepte bepaalt. Wil je veel scherp of juist weinig? Het diafragma bepaal je altijd bewust.
• Sluitertijd en ISO. Die twee hebben vervolgens best veel met elkaar te maken. Bij elke proeffoto die je maakt kijk je bewust naar wat de sluitertijd is. Is die te lang, zodat je bewogen foto's krijgt, zet dan je ISO omhoog. Beter iets teveel ruis door een te hoge ISO dan bewogen foto's door een te lange sluitertijd.

 

Wanneer je deze dingen vooraf bepaalt, en dus weet dat het het resultaat of effect gaat geven dat je voor ogen hebt, loop je tijdens het fotograferen niet steeds tegen problemen aan. Het is veel beter om het te voorkomen dan het te moeten oplossen. Want het eerste geeft enorm veel rust in je hoofd.

 

Blijf kijken

Ga nooit als een kip zonder kop klikken. Kijk altijd naar het resultaat. Zeker in het begin wanneer je nog met de instellingen bezig bent. Bij de digitale fotografie hebben we het grote voordeel dat je direct ziet wat het resultaat is, en gebruik dat ook. Heel vaak zie ik dat cursisten iemand beginnen te fotograferen en er dan direct drie foto's achter elkaar nemen zonder naar het resultaat te kijken. Wanneer je eerste foto niet goed is, dan is je tweede en derde foto ook niet goed. En dat betekent dat je twee keer voor niks je sluiter open en dicht hebt laten gaan. Wanneer je jezelf realiseert dat elke sluiter maar een bepaalt aantal kliks meegaat, dan ben je op deze manier dus drie keer zo snel je camera aan het stukmaken. Dus kijk direct na de eerste foto en pas je instellingen aan waar nodig. Ook tussendoor blijf je regelmatig kijken, want de lichtsituatie of iets anders in beeld kan altijd weer wijzigen.

 

Benoem het

Wanneer ik cursisten aan het werk zie, en ze op hun schermpje kijken raken ze vaak in paniek omdat het resultaat niet goed is. Ze zeggen dan: 'De foto is niet goed, wat doe ik verkeerd?' En dit zeggen ze ook tegen zichzelf. Mijn vraag is dan altijd: 'Wat is er niet goed?'

Wanneer je iets wil veranderen aan een foto is het eerst belangrijk dat je het probleem een naam geeft. Wat is er niet goed aan de foto. Is hij niet scherp? Dan heb je of niet secuur scherp gesteld of de foto is bewogen. Is hij bewogen, dan is je sluitertijd te lang. Is hij te donker? Dan is je belichting niet goed, dan moet je de instellingen veranderen om meer licht binnen te krijgen. Wanneer je op de M stand fotografeert dan moet je of ISO, sluitertijd of diafragma aanpassen. Wanneer je op een automatische stand fotografeert dan pas je de belichtingscorrectie toe.

En ga zo maar door. Eerst bepaal je wat er niet goed is, dan is de oplossing veel dichterbij.

 

Vergroot je scherm

Het is vaak lastig om de dingen goed op je scherm te zien. Zorg dan ook dat je bij het bekijken van de foto inzoomt op je scherm. Zo zie je veel beter of een foto scherp is en of hij goed belicht is.

 

Wees eerlijk

Wees altijd eerlijk naar jezelf en naar een mogelijke opdrachtgever. Wanneer je iets fotografeert wat nog boven je pet gaat, dan geeft dat vaak stress. Wees eerlijk over wie je bent, hoeveel ervaring je hebt, en wat je kunt. Sommige mensen kunnen erg goed onder druk presteren, anderen wat minder. Wees heel eerlijk naar jezelf, over wat jij aankunt.

 

Het belangrijkste

Wat je ook fotografeert, voor wat of wie of waar.

 

NEEM. DE. TIJD.

 

NEEM. DE. TIJD.

 

Echt.... NEEM. DE. TIJD!!!

 

Ik hoop dat fotograferen jouw ook echt kan helpen in deze tijd. Op een ontspannen manier creatief bezig zijn in een mooie omgeving, het is zo fijn!

 

 

Ben jij vooral iemand die volledig op gevoel fotografeert, maar toch vaak tegen beperkingen aanloopt van je eigen technische kennis? Het kan echt helpen om mee ontspannen te werken wanneer je wel goed op de hoogte bent van de techniek. Een basistraining kan hier goed bij helpen. 

 

De foto in dit blog is een free download via pxhere.